Aurora / Blogs

แสงเหนือ กับ Coronal Hole

October 2, 2016

เคยได้ยินเรื่องวัฏจักร 11 ปีของดวงอาทิตย์ (11-year solar cycle)กันไหมครับ ที่โปรแสงเหนือหลายคนชอบบอกว่า แสงเหนือจะเกิดมากทุก 11 ปี เพราะว่าวัฏจักรของดวงอาทิตย์จะ active พุ่งขึ้นสูงสุดราวๆทุก 11 ปี ซึ่งก็จะมีพายุสุริยะเกิดขึ้นบ่อย ส่งผลให้มีแสงเหนือบ่อย เราพูดเรื่องนี้มาตั้งแต่ปี 2012 แล้วว่าแสงเหนือช่วงนี้จะแรงในรอบ 11 ปีเลยนะ ต้องรีบไปดู ไม่งั้นต้องรอไปอีก 11 ปีเลยทีเดียวนะ อีกนานเลย แต่ตอนนี้จะปลายปี 2016 แล้ว ก็ยังมีแสงเหนืออยู่ เอ๊ะ ยังไงกัน ที่พูดก่อนหน้านี้มันผิดพลาดตรงไหนเหรอ ใน blog นี้มีคำตอบครับ และก็เป็นการอธิบายแสงเหนือที่เกิดขึ้นรัวๆเมื่อสองสามวันก่อน (ปลายเดือนกันยา 2016) ได้อีกด้วย

ถ้าใครเคยอ่าน blog ตอนก่อนหน้าของผม เรื่อง “แสงเหนือ เดาล่วงหน้าได้ไหม” ผมเคยได้เกริ่นถึงคำว่า Coronal Mass Ejection หรือ CME ซึ่งมันก็คือพายุสุริยะแบบหนึ่งนั่นเอง เป็นการที่จุดดับบนดวงอาทิตย์ (sunspot) ปล่อยอนุภาคพลังงานสูงออกมา และอนุภาคพลังงานสูงเหล่านั้นมายังโลก ก็เหนี่ยวนำให้เกิดแสงเหนือนั่นเอง โดยที่ CME มันจะปล่อยออกมาเป็นก้อนๆ นึกภาพง่ายๆ มันเหมือนโงกุนปล่อยพลังคลื่นเต่าสะท้านฟ้านั่นเองครับ 555 พอพลังคลื่นเต่าหายไป แสงเหนือก็เงียบ

และปริมาณจุดดับบนดวงอาทิตย์นี่เองก็เป็นตัวชี้วัดอันนึงที่บ่งบอกวัฏจักรของดวงอาทิตย์

ภาพจาก Space Weather Prediction Center จะสังเกตได้ว่า เราอยู่ในช่วงขาลงของดวงอาทิตย์แล้ว

ถ้านับจากปี 2001 ที่พีคครั้งก่อน ถ้านับไป 11 ปี ก็จะเป็นปี 2012 แต่วัฏจักรรอบนี้มาแปลก ปี 2012 เหมือนจะพีค แต่ก็ไม่พีค มาพีคไปเมื่อปี 2014 (บางคนก็บอกว่าเป็น double peak) และที่สำคัญ ปีนี้มันพีคแรงน้อยกว่าเมื่อ 11 ปีที่แล้วแบบครึ่งต่อครึ่งเลย ว่ากันว่าเป็นรอบที่อ่อนที่สุดในประวัติศาสตร์เท่าที่ตรวจวัดกันมา และตั้งแต่ 2015 เป็นต้นมา จำนวน sunspot ก็ลดน้อยลงเรื่อยๆ ถ้าเราดู sunspot ในรอบเดือนกันยายน 2016 ที่ผ่านมา มันนิ่งสนิทแบบสุดๆ เรียกได้ว่า sunspot แทบไม่มีเลย และนั่นแปลว่า ก็ไม่มี CME ไปด้วย โอกาสเกิด M class หรือ X class solar flare ต่ำน้อยกว่า 5% ด้วยซ้ำ

ดู sunspot ย้อนหลังได้จาก Solarham

แต่ CME มันไม่ใช่ทั้งหมดของการเกิดแสงเหนือ ยังมีอีกสาเหตุนึงที่ไม่ค่อยมีคนพูดถึงกัน

ย้อนกลับมาถึงคำถามที่ว่า แล้วช่วงนี้ทำไมยังเห็นแสงเหนือได้เยอะเลยล่ะ อย่างปลายเดือนกันยายนที่ผ่านมาสดๆร้อนๆ ช่วงวันที่ 27-30 กันยายน แสงเหนือแรง active มาก ระดับ Kp 6 เลยทีเดียว ทั้งๆที่ไม่มี CME ไม่มี sunspot อะไรเลย เป็นขาลงของวัฏจักร 11 ปีด้วย

และเบื้องหลังของแสงเหนืองามๆเหล่านี้คือ Coronal Hole นั่นเอง

ว่ากันง่ายๆ ถ้าเปรียบว่าดวงอาทิตย์คือก้อนพลังงานอันมหึมา ข้างในมีอนุภาคพลังงานสูงอยู่เพียบ แต่พลังงานเหล่านี้ถูกเกราะที่มองไม่เห็นกักเอาไว้อยู่ และเกราะที่มองไม่เห็นนั่นก็คือสนามแม่เหล็กอันมหาศาลของดวงอาทิตย์นั่นเอง โดยมากแล้ว Coronal Hole จะอยู่บริเวณที่ขั้วของดวงอาทิตย์ แต่ก็มีบางครั้งที่รูปแบบของสนามแม่เหล็กเปลี่ยนแปลงไป ทำให้เกิดรูในสนามแม่เหล็กขึ้น ดังเช่นจุด B ในภาพด้านล่าง

และที่บริเวณ B นี่เอง ที่เราเรียกว่า Coronal Hole เพราะมันจะเป็นรูที่อนุภาคพลังงานสูงไม่ถูกกักเก็บไว้ด้วยสนามแม่เหล็กอีกต่อไป ส่วนมาก Coronal Hole จะมีรูปร่างไม่แน่นอน บางทีเป็นแถบ หรือมีขนาดใหญ่มาก กินเนื้อที่เกือบ 30% ของดวงอาทิตย์ก็มีมาแล้ว และถ้า Coronal Hole นี้มีทิศทางตรงกับโลก ก็จะทำให้อนุภาคพลังงานสูงพุ่งมาทางโลกเรา ในรูปแบบของลมสุริยะ (solar wind) ที่เร็วและแรงมากขึ้น และนั่นเองคือสิ่งที่ทำให้เกิดแสงเหนือครับ ศัพท์เทคนิคของลมสุริยะจาก Coronal Hole เค้าจะเรียกว่า Coronal Hole High Speed Stream (CH HSS) ลักษณะของช่วงเวลาที่เห็นแสงเหนือที่เกิดจาก Coronal Hole นั้นอาจจะสั้น หรือยาวได้หลายวัน ไม่แน่นอน ขึ้นอยู่กับปริมาณและระยะเวลาที่ลมสุริยะพัดผ่าน

เราสามารถดูตำแหน่งของ Coronal Hole ได้จาก Solarham เจ้าเก่าอีกเช่นกัน ภาพนี้ถ่ายในช่วงความยาวคลื่นที่อยู่ใน UV ไปทาง X-ray ครับ ความยาวคลื่นสั้นมากๆๆ

อย่างในภาพด้านบนนี้ ถ่ายวันที่ 25 กันยายน และ Coronal Hole ก็คือบริเวณดำๆบนดวงอาทิตย์นั้นเอง ส่วนที่สว่างๆคือบริเวณที่มี Corona (ไม่ใช่ยี่ห้อเบียร์นะครับ 555) และส่วนดำๆก็คือไม่มี Coronal และจะเรียกเป็น Coronal Hole และยิ่งถ้า Coronal Hole พาดมาอยู่ตรงกลางภาพมากเท่าไหร่ โอกาสที่ Coronal Hole High Speed Stream หรือเจ้าลมสุริยะจาก Coronal Hole จะมายังโลกเราก็จะยิ่งสูงขึ้นครับ เพราะภาพถ่ายดาวเทียมนี้ถ่ายจากโลก หันหน้าไปทางดวงอาทิตย์ ยิ่งอยู่ตรงกลางภาพเท่าไหร่ ก็จะยิ่งอยู่ในทิศทางที่ตรงกับโลกมากเท่านั้น

โดยธรรมชาติแล้ว Coronal Hole จะเกิดคนละบริเวณกับจุดดับบนดวงอาทิตย์ นั่นแปลว่า ถึงแม้เราจะไม่มี CME จากจุดดับบนดวงอาทิตย์ หรือแม้แต่วัฏจักรของดวงอาทิตย์ลดลงมาเรื่อยๆจนจุดดับแทบไม่เห็นแล้ว เราก็ยังเห็นแสงเหนือได้จาก Coronal Hole อยู่เรื่อยๆ นับว่าเป็นโชคดีที่อีกสองสามปีนับจากนี้ โอกาสเห็นแสงเหนือก็ยังไม่ได้ลดต่ำมากๆแบบที่หลายคนเคยบอกไว้ ช่วง Solar Maximum (ล่าสุดคือปี 2014) Sunspot เกิดขึ้นเยอะ ตัว Coronal Hole จะกลับทางกัน มันจะอ่อนแรงลง และเกิดบริเวณขั้วของดวงอาทิตย์มากกว่า และพอเป็น Solar minimum ในอีกสองสามปีข้างหน้า จะเป็นช่วงเวลาที่ Coronal Hole ขยายมาอยู่บริเวณตรงกลางของดวงอาทิตย์ นั่นแปลว่า ในช่วงขาลงอย่างนี้ช่วงนี้นี่แหละครับ ที่ Coronal Hole จะเป็นปัจจัยหลักของการเกิดแสงเหนือเลย

Coronal Hole บางครั้งเกิดหลายสัปดาห์ หรือเป็นเดือนก็ แต่เพราะดวงอาทิตย์หมุนรอบตัวเองตลอดเวลา และใช้เวลาประมาณ 27 วัน ถ้าเกิดว่า Coronal Hole ยังอยู่ที่เดิมไม่หายไป เราก็จะเห็นแสงเหนืออีกครั้งในหนึ่งเดือนให้หลัง นับจากแสงเหนือที่มาจาก Coronal Hole รอบก่อน ที่ตำแหน่งเดียวกันครับ

การพยากรณ์แสงเหนือจาก Coronal Hole ก็เหมือนกับ CME เลยครับ คือเดาได้แค่ล่วงหน้าสองวันเท่านั้น เพราะมันคือระยะเวลาโดยประมาณที่อนุภาคพลังงานสูงจะใช้เวลาจากดวงอาทิตย์มายังโลกครับ พอเห็นในภาพ x-ray ว่ามันเคลื่อนที่ใกล้ตรงกลางดวงอาทิตย์ ก็เตรียมตัวได้เลย สำหรับการติดตามพยากรณ์จาก Coronal Hole ผมแนะนำให้ดูได้จากเพจของ Solarham หรือ NOAA Space Weather Prediction Center จะดีที่สุดครับ เพราะอัพเดตถี่มาก และข้อมูลแน่น confirm มาก ผมนี่กด get notification ไว้เลย 5555

หวังว่าคงเป็นข้อมูลสำหรับคนที่ยังมีความหวังในการตามล่าแสงเหนือนะครับ

สรุปกันสั้นๆ แม้วัฏจักรของดวงอาทิตย์จะอยู่ในช่วงขาลงแล้ว ความหวังยังไม่หายไปหรอกครับ แม้แสงเหนือมันจะไม่เยอะเท่ากับปี 2012-2014 แต่มันก็ไม่ได้เงียบหายไปเสียทีเดียว ยังมี Coronal Hole ให้เราลุ้น Kp5 Kp6 กันอยู่เรื่อยๆ โดยที่เรายังไม่ต้องรอกันถึง 11 ปีหรอกครับ เอ้าเฮๆๆ เย้ๆ

แสงเหนือจาก Atigan Pass ที่อลาสก้า แสงเหนือที่สวยที่สุดที่ผมเห็นมาในชีวิต

ข้อมูลเพิ่มเติม

http://www.swpc.noaa.gov/phenomena/coronal-holes

https://www.spaceweatherlive.com/en/help/what-is-a-coronal-hole

https://www.exploratorium.edu/spaceweather/holes.html

https://en.wikipedia.org/wiki/Coronal_hole

http://www.sws.bom.gov.au/Educational/2/1/5

http://www.nasa.gov/content/goddard/large-coronal-hole-near-sun-north-pole/

Aurora / Blogs

แสงเหนือที่อลาสก้า

December 26, 2015

ก่อนอื่นเลยต้องทำความเข้าใจก่อนว่า การที่เราจะได้เห็นแสงเหนือหรือไม่นั้น ไม่มีอะไรมาการันตีได้เลยครับ ทุกอย่างขึ้นอยู่กับดวง 100% เท่านั้น และมีปัจจัยหลักๆทางธรรมชาติอยู่ 3 อย่าง นั่นคือ

หนึ่ง สภาพอากาศ ฟ้าต้องเคลียร์ ผมดูอากาศจากเวบ NOAA เป็นหลักครับ

สอง ตำแหน่งที่ตั้ง ต้องอยู่ในละติจูดที่พอเหมาะกับการเห็นแสงเหนือ และกลางคืนมืดสนิท

สาม ต้องมี geomagnetic storm หรือมี activity ของแสงเหนือนั่นเอง สามารถบอกได้คร่าวๆจากการดูค่า Kp index หรือ aurora oval

ปัจจัยแรกและปัจจัยที่สามนั้นเราควบคุมอะไรไม่ได้ แต่ปัจจัยที่สองนั้นเราพอที่จะเลือกมันได้ครับ ถ้าเราดูจากแผนที่จาก UAF จะพบว่า ที่ตั้งที่เหมาะสมสำหรับดูแสงเหนือก็คือตามแนวตอนกลางของอลาสก้า เรื่อยไปถึงตอนบน แต่ถ้าพิจารณาเรื่องการเดินทางเป็นหลัก Fairbanks จะเป็นที่ๆเหมาะสมที่สุด เพราะมีทั้งสนามบิน และถนนหนทางสะดวก ถ้าเข้าไปในรัฐ Yukon ก็สามารถเห็นได้ที่ Dawson City ด้วย สังเกตว่าแนวที่เห็นแสงเหนือนั้นจะไม่ขึ้นกับละติจูดเพียงอย่างเดียว เพราะมันพาดแบบเฉียงๆ พอเข้าไปแคนาดาจะพาดลงไปทางใต้ด้วย แต่สำหรับอลาสก้านั้นจะกินบริเวณแต่ตอนบนเป็นหลัก ส่วนมากที่ Anchorage จะไม่ได้เห็นชัดมากนัก อาจจะเห็นที่ปลายขอบฟ้า แต่ Fairbanks, Bettles, Fort Yukon นั้นเห็นที่กลางหัว เพราะบริเวณแถบสีเขียวพาดผ่านพอดี

ถ้าถามว่าทำไมแถบแสงเหนือถึงได้พาดเฉียงๆ อันนี้ผมก็ไม่ทราบเหมือนกัน อย่างที่อเมริกาจะพาดต่ำมากๆลงมาถึงเกือบๆพรมแดนของอเมริกาและแคนาดา บางทีก็ทำให้รัฐ Minneasota เห็นแสงเหนือได้พร้อมๆกับอลาสก้าเลย ส่วนทางยุโรป รัสเซีย แถบเขียวนี้จะค่อนข้างอยู่ในละติจูดที่สูงหน่อย คือบริเวณ Arctic Circle

ภาพด้านบนนี้คือ Activity ความแรงประมาณ 2 (ตามสเกลของ UAF แต่เป็นคนละสเกลกับ Kp-index นะครับ) ถ้าเกิดว่า activity แรงจริงๆ อย่างเช่นที่เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 20-21 ธันวาคม 2015 ที่ผ่านมา จะพบว่า อาณาเขตที่จะดูแสงเหนือได้ กินบริเวณกว้างมาก ยาวลงไปถึงตอนล่างของอลาสก้าเลย

ในกรณีที่ activity แบบนี้ (ระดับ 6) เราก็สามารถเห็นแสงเหนือได้ที่ Anchorage และ Seward ด้วย แต่กรณีแบบนี้ไม่ได้เกิดขึ้นบ่อยๆครับ ฉะนั้น ถามว่าที่ไหนในอลาสก้าเหมาะสมที่สุด ก็ต้องตอบว่า Fairbanks ครับ หลายคนเคยถามผมว่าที่ Anchorage นั้นเห็นแสงเหนือได้มั้ย ผมก็ตอบว่า ได้หรือไม่ได้ขึ้นอยู่กับ activity ครับ มันต้องแรงระดับนึง ถึงจะมีแสงเหนือลงมาต่ำถึง Anchorage

อีกปัจจัยนึงที่ผมไม่ได้กล่าวถึงในสามข้อด้านบน เพราะไม่ได้เป็นปัจจัยจากธรรมชาติครับ นั่นคือ แสงไฟเมืองนั่นเอง

การถ่ายแสงเหนือ ทางที่ดี เราควรเลี่ยงแสงไฟเมือง เพราะจะรบกวนการเห็นแสงเหนือ และรบกวนการถ่ายภาพด้วย เราคงไม่อยากเห็นภาพแสงสีเขียวๆมาถูกแต้มไปด้วยแสงส้มๆ ทำให้แสงเขียวของเราเห็นไม่ชัดเท่าที่ควร ทิศทางที่เหมาะสม ก็ควรเป็นทิศทางที่หันหน้าออกไปคนละทางกับแสงไฟเมืองครับ

เดือนไหนดี?

สำหรับเดือนที่เหมาะสำหรับการดูแสงเหนือ ต้องเป็นเดือนที่ท้องฟ้ามืดสนิทในตอนกลางคืนครับ ในหน้าร้อนที่อลาสก้านั้นแทบจะมีแสงกลางวัน 24 ชั่วโมง ฉะนั้นเดือนที่เหมาะสมจะเริ่มตั้งแต่ปลายเดือนสิงหาคมไปจนถึงกลางเดือนเมษายนครับ ถ้าเป็นละติจูดสูงๆอย่าง Fairbanks ช่วงเดือนจะแคบกว่า ประมาณต้นเดือนกันยายนไปจนถึงปลายเดือนมีนาคมครับ ผมเคยไปช่วงสงกรานต์ กว่าพระอาทิตย์จะตกก็เกือบสามทุ่ม และกว่าท้องฟ้าจะมืดสนิทจริงๆก็เกือบห้าทุ่มเลยครับ ตีห้าก็เริ่มสว่างไปแล้ว เลยมีเวลากลางคืนไว้ดูแสงเหนือสั้นลงไปครับ

ถ้ามาในช่วงก่อนเข้าหน้าหนาว เช่น เดือนกันยายนหรือตุลาคม เป็นหน้า Fall หรือหน้าใบไม้เปลี่ยนสี อากาศจะไม่หนาวมาก แต่โอกาสที่ท้องฟ้าจะเปิดค่อนข้างยากหน่อย จริงๆอลาสก้าก็อากาศแปรปรวนอยู่ทั้งปี แทบไม่มีความต่างมาก ผมว่าช่วงหน้า Fall ก็จะยากกว่าหน้าหนาวนิดนึง ผมว่าดวงฟ้าเปิดสำคัญกว่าครับ 55 แต่ข้อดีคือทะเลสาบต่างๆยังไม่เป็นน้ำแข็งและไม่มีหิมะปกคลุม เราสามารถถ่ายภาพเงาสะท้อนของแสงเหนือได้ครับ ถ้ามาช่วงมกราคม ช่วงเวลากลางคืนจะยาวมาก ยิ่งกลางคืนยาวเท่าไหร่เราก็มีช่วงเวลารอแสงเหนือ (และรอลุ้นอากาศ) มากขึ้นเท่านั้น แต่อากาศก็จะหนาวสุดๆ ที่อลาสก้านี้แม้จะเลยเข้าไปเดือนมีนาแล้วก็ยังหนาวอยู่ครับ ผมไปกลางเดือนเมษา ยังมีหิมะปกคลุมทะเลสาบอยู่เลย และตอนกลางคืนอากาศก็ยังหนาวติดลบอยู่ ฉะนั้นถ้ามาเดือนมีนาคมหรือเมษายน แม้อากาศจะไม่หนาวเท่ามกราคม แต่ก็จะยังได้บรรยากาศหิมะๆแบบหน้าหนาวอยู่ครับ

ใน blog ตอนนี้ผมจะกล่าวถึงจุดถ่ายแสงเหนือที่ผมไปมานะครับ อาจจะไม่ใช่แผนที่ครอบคลุมทั้งหมด แต่ก็พอจะเป็นไอเดียให้ได้บ้าง

Fairbanks

เริ่มต้นกันที่เมืองหลักของการดูแสงเหนือ ผมเรียกให้เป็น hub ของการดูแสงเหนือแล้วกันครับ ไม่ว่าใครก็แทบจะมาตั้งต้นที่นี่กันหมด ข้อดีของ Fairbanks ก็คือละติจูดอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม ที่พัก อาหารการกินมีให้เลือกหลากหลาย เดินทางไม่ยาก แต่จะไม่ค่อยมีมุมเด็ดๆเท่าไหร่นัก เพราะภูเขารอบๆไม่ค่อยสวยเลย ผมว่าเหมาะสำหรับดูแสงเหนือ แต่ไม่เหมาะสำหรับการถ่ายภาพสักเท่าไหร่ จุดชมแสงเหนือหลักๆก็จะมี

Aurora Mountain/Cleary Summit ผมได้เห็นแสงเหนือเป็นครั้งแรกในชีวิตก็ที่นี่แหละครับ บริเวณค่อนข้างโล่ง ที่จอดรถเยอะ แต่ว่ามุมเปิดจะหันไปทางทิศใต้ ไปทางเดียวกับ Fairbanks ก็จะทำให้ถูกรบกวนจากแสงไฟเมืองได้ง่ายหน่อย
Ester Dome เป็นเนินโล่งอยู่ทางตะวันตก แต่อยู่ใกล้ Fairbanks ที่สุด ทำให้ Light Pollution เยอะตามไปด้วยครับ
Murphy Dome คล้ายกับ Ester Dome แต่จะอยู่ไกลกว่า ตรงนี้มี Observatory ตั้งอยู่ อาจจะมีแสงรบกวนมากหน่อยครับ แต่ถ้าหันหน้าไปอีกด้านนึง (ทางตะวันตก) ก็จะยังพอถ่ายได้
Chena Lakes อยู่ใกล้กับเมือง North Pole ถ้ามาที่นี่ช่วงเดือนกันยายน ตุลาคม สามารถถ่ายเงาสะท้อนของแสงเหนือได้ครับ แต่ถ้าเริ่มเข้าหน้าหนาวไปแล้ว ทะเลสาบจะเป็นน้ำแข็งและปกคลุมไปด้วยหิมะครับ
Chena Hot Springs ที่นี่ผม list ให้เป็นที่สุดท้าย แม้ว่าใครๆที่ Fairbanks บอกว่าถ้าจะไปดูแสงเหนือ ต้องไปดูที่นี่ เพราะผมไปแล้วไม่ค่อยประทับใจ ทีนี่เป็นรีสอร์ทของเอกชน ต้นไม้ก็เยอะ ไม่ค่อยมีวิวโล่งๆสักเท่าไหร่ครับ

หากใครมีเวลา สามารถติดต่อหา cabin ที่ทำด้วยไม้ ถ่ายคู่กับแสงเหนือ จะดูคลาสสิคมากๆเลย รอบๆ Fairbanks มีอยู่หลายเจ้าเลยครับ

Aurora Mountain Ski area

Murphy Dome

Brooks Range on Dalton Highway

หากใครใจถึง และขับรถได้ถึกๆ ทางตอนเหนือของเมือง Fairbanks มีเทือกเขาที่ชื่อ Brooks Range ซึ่งเป็นเทือกเขาที่ต่อยาวลงไปถึงแคนาดา เรื่อยไปจนถึงแคลิฟอร์เนียเลยครับ การเดินทาง ก็ต้องขับรถประมาณ 325 ไมล์ หรือ 523 กิโลเมตร ขึ้นจาก Fairbanks ไปทางเหนือ ถนน Dalton Highway ทั้งสายยาว 414 ไมล์ครับ แต่บริเวณภูเขาสวยๆจะอยู่ที่ Atigun Pass พอเลยจากนี้ไปก็จะเป็นที่โล่งๆอย่างเดียว และเมื่อขึ้นเหนือเกินไป ก็จะเลยออกนอกบริเวณแถบสีเขียวที่เห็นแสงเหนือได้เสียอีก ฉะนั้น Atigun Pass ผมคิดว่าเป็นจุดที่เหมาะสมแล้วครับ

ล่าสุดผมไปมาเมื่อปลายเดือนสิงหาคม เส้นทางดีทีเดียว แต่ก่อนผมมาเมื่อปี 2011 ยังเป็นลูกรังล้วนๆ ตอนนี้ลาดยางไปเยอะมากแล้ว จาก Yukon Crossing ขึ้นไปถึง Wiseman (130 mi) เป็นลาดยางตลอดเส้นเลยครับ

ผมไปดูแสงเหนือที่นี่มาสองครั้ง ครั้งแรกเดือนมีนาคม 2012 ส่วนอีกครั้งเมื่อเดือนสิงหาคม 2015 ครั้งแรกนี้ผมจอดถ่ายรูปกันที่ Atigun Pass ไปเผชิญอากาศหนาวสุดโหดที่ -53C แต่ตอนเดือนสิงหาคมนี่ไม่หนาวมากเท่าไหร่ ประมาณ -5 C เท่านั้นเอง

โชคดีที่คืนที่หนาวๆคืนนั้น แสงเหนือสวยมากๆ เลยคุ้มค่าที่ออกไปยืนตากลมหนาวสักหน่อย 55

ที่นี่ไม่มีแสงไฟเมืองรบกวนเลยครับ เห็นดาวชัดมากๆ

Atigun Pass

มุมนี้ถ่ายจากข้างทาง Dalton Highway milepost ประมาณ 210

Anchorage & Seward

เนื่องจาก Anchorage เป็นเมืองที่ใหญ่ที่สุดในอลาสก้า ฉะนั้นแสงไฟเมืองจะรบกวนการเห็นแสงเหนือมากพอสมควร จุดชมวิวที่พอจะเห็นแสงเหนือได้ (หันหน้าไปคนละทางกับเมือง) ผมแนะนำ Glen Alps trailhead ครับ แถวนี้จะโล่ง ไม่มีต้นไม้ เพราะอยู่บนที่สูงพอสมควร และรถถึงด้วย เดินทางสะดวก

นอกจากนี้ก็ยังมีเมือง Seward ที่ช่างภาพชอบถ่ายกัน แต่ Seward นั้นอยู่ลงไปทางใต้มากกว่า Anchorage อีก ฉะนั้นต้องอาศัยจังหวะแสงเหนือที่แรงมากๆ ถึงจะเห็นลงมาถึงตอนใต้ครับ

Mat-su Valley

บริเวณนี้ผมเรียกรวมๆของบริเวณตั้งแต่เมือง Palmer (ซึ่งอยู่ทางตอนเหนือของ Anchorage) เรื่อยไปทางตะวันออกตาม Glenn Highway จนถึงเมือง Glennallen ถนนเส้นนี้ตัดผ่าน landscape สวยๆหลายที่เลย แต่ส่วนมากมุมสวยๆจะอยู่ทางด้านใต้ รวมทั้ง highlight อย่าง Matanuska Glacier ด้วย ฉะนั้นถ้าจะคาดหวังว่าจะถ่ายแสงเหนือกับ landscape สวยๆ คงต้องลุ้นให้แสงเหนือแสงเอามากๆ ถึงจะเห็นลงมาต่ำถึงบริเวณนี้ และแรงพอที่จะเห็นได้ทั้งฟ้า พาดยาวมาถึงด้านใต้ด้วย ซึ่งถ้าในกรณีปกติ แสงเหนือไม่แรงมาก ที่ละติจูดนี้จะเห็นไปทางขอบฟ้าด้านเหนือเสียมากกว่าครับ และตลอดเส้นทาง Glenn Highway จะแทบไม่มีมุมเปิดให้เห็นขอบฟ้าด้านเหนือเลย

อีกบริเวณนึงที่อยู่ทางเหนือของเมือง Palmer ชื่อว่า Hatcher Pass ที่นี่จะได้มุมเห็นไปทางเหนือ และบริเวณนี้จะโล่ง ไม่มีต้นไม้ landscape ก็ถือว่าดีทีเดียว แต่ข้อเสียคือขอบฟ้าด้านเหนือจะมีภูเขาบัง (ถ้าไม่อยากให้บังต้อง hike ประมาณ 20 ไมล์เพื่อข้ามเขาไป) ถ้าแสงเหนือแรงพอ ผมคิดว่าเป็นมุมที่น่าสนใจทีเดียวครับ

ท้ายสุดสำหรับบริเวณนี้ ผมแนะนำ Knik River ครับ อยู่ทางด้านใต้ของ Palmer อาจจะมีต้นไม้รกบ้างนิดหน่อยแต่ก็พอถ่ายได้ และมีภูเขาเป็น subject อยู่ไกลๆ ถ้ามาช่วงก่อนเข้าหน้าหนาวก็อาจจะได้ reflection ของแสงเหนืออยู่บนสายน้ำก็เป็นได้ครับ การเดินทางไม่ยาก จาก Anchorage ให้ขับแยกเข้า Old Glenn Highway แล้วเส้นทางนี้จะข้าม Knik River เป็นสะพานอันใหญ่ๆอยู่แค่ที่เดียว หาไม่ยากครับ และค่อนข้างมืดพอสมควร เมือง Palmer ไม่ใหญ่เท่า Fairbanks หรือ Anchorage ฉะนั้นแสงไฟเมืองจะไม่รบกวนมากนัก สามารถถ่ายแสงเหนือได้ครับ

Knik River คือบริเวณที่มีหิมะด้านล่างนี่แหละครับ

Denali National Park

Denali เป็นอีกที่นึงที่มีภูเขาสวยมากๆ แต่มีข้อจำกัดคือเราจะขับรถส่วนตัวเข้าไปได้แค่ 15 ไมล์เท่านั้น ไปได้แค่ Savage River ถ้าอยากเข้าไปไกลกว่านี้ต้องจอง Campsite ที่อยู่ด้านใน (ต้องนอนสามวันติด) หรือไม่ก็ลองเสี่ยงดวงกับ Road Lottery หรือไม่ก็ใช้วิธีนั่งรถบัสเข้าไป แล้วกางเตนท์นอนกันเอง ที่ Denali นี้เราสามารถแคมป์ที่ไหนก็ได้ แต่ต้องขอ permit เป็นบริเวณๆไป

ครั้งล่าสุดที่ผมไป Denali ผมเช่ารถ RV แล้วก็ขับไปมาบนเส้นทาง 15 ไมล์แรกนี่แหละครับ พอมีมุมถ่ายรูปอยู่บ้าง แม้จะไม่มากสักเท่าไหร่ โชคดีฟ้าเปิด เลยได้เห็นแสงเหนือสองวันติดๆกัน

แต่ถ้าใครจะมาดูแสงเหนือในหน้าหนาวก็ต้องตัด Denali ทิ้งเลยครับ เพราะถนนปิดตั้งแต่กลางเดือนกันยายน หน้าหนาวก็จะมีแต่หิมะ ไม่สามารถเข้าไปได้แน่นอน

มุมนี้เราขับไปเจอลำธารข้างๆทางครับ เลยปักหลักถ่ายกันซะเลย แสงเหนือที่เห็นเขียวมากกว่ารูปอื่นๆเพราะผมปรับ white balance ครับ ผมถ่ายภาพนี้ตอนต้นเดือนกันยายน ยังไม่มีหิมะ และลำธารยังไม่เป็นน้ำแข็งครับ

กล่าวโดยสรุปคือ ผมแนะนำว่าให้ตั้งต้นจาก Fairbanks เพราะทำเลที่ตั้งดีที่สุด แต่ข้อเสียคือจุดถ่ายภาพสวยๆไม่ค่อยมี ต้องขับออกไปพอสมควร ภูเขาสวยๆจะอยู่แถว Denali, Anchorage หรือไม่ก็ Brooks Range เลย ให้มาอยู่สัก 4-5 วัน อย่างน้อยผมว่าถ้าเราดวงไม่กุดจนเกินไป อากาศมันจะต้องเป็นใจ ฟ้าเปิดให้เห็นสักวันสิน่า 555 (อันนี้อยู่ที่ดวงของแต่ละคนด้วยนะครับ) เดือนกันยา หรือไม่ก็มีนา ผมว่าสองเดือนนี้ดีครับ ขึ้นอยู่กับว่าอยากได้บรรยากาศ Fall หรืออยากได้ Winter มากกว่ากัน

ถ้าสนใจเรื่องการถ่ายภาพ และข้อมูลอื่นๆเกี่ยวกับแสงเหนือ สามารถติดตามได้จากบทความของผมครับ

แสงเหนือ เดาล่วงหน้าได้ไหม

วิธีการถ่ายภาพแสงเหนือ

Aurora / Blogs

แสงเหนือ – พยากรณ์ล่วงหน้าได้ไหม?

February 13, 2014

ผมเห็นว่าบทความภาษาไทยเกี่ยวกับแสงเหนือยังมีน้อย เลยอยากแบ่งปันข้อมูลที่ผมใช้ ขอออกตัวก่อนเลยว่า ผมเองก็ไม่ได้รู้ทฤษฏีทางดาราศาสร์แตกฉานอะไรมาก นักฟิสิกส์ นักดาราศาสตร์ก็ไม่ใช่ (ผมเป็นนักชีวเคมีครับ) หากผิดพลาดประการใดก็สามารถทักท้วงเพื่อแก้ไขได้ครับ ผมพยายามเขียนให้อ่านง่ายที่สุดเท่าที่จะทำได้ อยากให้ทุกคนสามารถอ่านข้อมูลเกี่ยวกับแสงเหนือได้ครับ ผมเห็นครั้งแรกๆก็รู้สึกว่านี่มันกราฟอะไรไม่รู้ แต่พอค่อยๆทำความเข้าใจไป ก็ไม่ได้ยากอย่างที่คิดครับ ถ้าคุณผู้อ่านได้อ่านจบแล้วพอจะสามารถทำนายการเกิดแสงเหนือได้ ผมจะเป็นปลื้มมากครับ 🙂

ว่ากันตามภาษาชาวบ้าน แสงเหนือ (Aurora Borealis) หรือแสงใต้ (Aurora Australis) นั้นเกิดจากการคายพลังงานของอนุภาคที่มีประจุ เมื่อมีการชนกันไปมาในบรรยากาศชั้นสูง (thermosphere) โดยมากนั้น อนุภาคเหล่านี้ จะมีอยู่แล้วในชั้นบรรยากาศ ซึ่งเป็นผลมาจากสนามแม่เหล็กโลก และในหลายๆครั้ง อนุภาคเหล่านี้จะมีการชนกัน และคายพลังงานออกเป็นแสงเหนือมากขึ้น หากมีลมสุริยะ (solar wind) ซึ่งเกิดมาจากการปะทุของดวงอาทิตย์ ที่ฝรั่งเรียกๆกันว่า coronal mass ejection (CME) จำตัวย่อนี้ไว้นะครับ เพราะมันมีบทบาทมากๆ กับการทำนายการเกิดแสงเหนือครับ

แสงเหนือนั้นเกิดขึ้นในแถบขั้วโลก แต่ไม่ใช่ที่ขั้วโลกนะครับ เพราะว่าลักษณะการเกิดของแสงเหนือจะเป็นแถบๆ บางครั้งก็เรียกเป็น aurora belt ลักษณะดังภาพครับ จะเห็นว่า ถ้าไปที่ขั้วโลกเหนือจริงๆ ก็ไม่เห็นหรอกครับ

ฉะนั้น ประเทศหลักๆที่จะเห็นแสงเหนือได้ก็คือ รัฐอลาสกาในอเมริกา (หนาวมาก), แคนาดา (โคตรหนาว), รัสเซีย (โคตรพ่อโคตรแม่หนาว), กลุ่มประเทศสแกนดิเนเวีย อย่างนอร์เวย์ สวีเดน ฟินแลนด์ (ค่าครองชีพอย่างแพง), กรีนแลนด์ (การเดินทางไปไม่ง่ายเลย), และไอซ์แลนด์ครับ

ไม่มีวงเล็บ เพราะผมว่าไอซ์แลนด์ดีที่สุดในตัวเลือกทั้งหมดครับ ฮาาาา

แสงเหนือจะเกิดตาม aurora belt สีเขียวในภาพครับ ตัวแถบสีเขียวจะหนาหรือบาง ขึ้นกับ activity ในวันนั้นๆครับ

หากถามว่า เราจะรู้ได้ไหมว่า แสงเหนือจะเกิดที่ไหน เมื่อไหร่ มากี่โมง มาเดือนไหน คำตอบแบบกำปั้นทุบดินคือ

“เราทำนายอะไรล่วงหน้าไม่ได้เลยครับ”

ตามเวบต่างๆที่พยากรณ์ (forecast) แสงเหนือนั้น ก็บอกเป็นเพียง “โอกาส” ที่จะเกิดเท่านั้น ก็เหมือนพยากรณ์อากาศครับ วันพรุ่งนี้ฝนตกเป็นบางพื้นที่ ใครจะรู้ว่าตำบลไหนฝนตก กี่โมง ไม่มีใครตอบได้ครับ แต่ในคำพยากรณ์นั้น ก็สามารถคาดเดาได้ว่าเราจะมี “โอกาส” มาก หรือว่าน้อย

การคาดเดาแสงเหนือล่วงหน้านั้น สามารถทำได้อย่างมากสุด ราวๆ 2 วันครับ ฉะนั้นใครคิดจะจองตั๋วล่วงหน้าสักครึ่งปี ก็คงต้องพกความเสี่ยง และไปรอลุ้นกันเอาใกล้ๆนะครับ นั่นเป็นเหตุผลว่าช่างภาพที่มีรูปแสงเหนือส่วนมากจะเป็นช่างภาพในพื้นที่นั้นๆอยู่แล้ว แค่รู้ข่าวว่ามีแสงเหนือ ก็ออกไปถ่ายได้ทันที แต่คนไทยเราก็ใช่ว่าจะไม่มีโอกาสครับ ขอแค่เราแพลนทริปให้หลวมๆ เผื่อเวลาไว้หลายๆวัน หนึ่งอาทิตย์ขึ้นไป มันก็พอมีความเป็นไปได้ครับ

เมื่อทราบข้อมูลข้างต้นแล้ว ปัจจัยที่จะทำให้เราเห็นแสงเหนือได้นั้น มีสามอย่าง ดังนี้ครับ

ท้องฟ้าต้องโล่ง ใส ปลอดโปร่ง มีเมฆน้อย ถ้าเมฆบัง เราก็ไม่เห็นแสงเหนืออย่างแน่นอน ฉะนั้นการแพลนทริปให้หลวมๆสำคัญมาก เพราะต้องหลีกเลี่ยงและเผื่อกรณีอากาศไม่ดีครับ
ต้องมีช่วงเวลากลางคืน เป็นที่ทราบกันว่า แถบขั้วโลกในฤดูร้อนนั้นพระอาทิตย์แทบจะไม่ตกดินเลย ซึ่งในกรณีนี้ หากมีแสงเหนือโผล่ออกมา เราก็ไม่เห็นอย่างแน่นอนครับ เพราะแสงอาทิตย์นั้นจ้ากว่ามาก ฉะนั้นช่วงเวลาที่เหมาะกับการดูแสงเหนือก็คือตั้งแต่เดือนกันยายนเรื่อยไปจนถึงเดือนมีนาคม ในเดือนเมษายนนั้นก็พอจะเห็นได้ แต่ช่วงเวลากลางคืนจะไม่ยาวมากนัก
มี CME ที่พุ่งมาทางโลกพอดี หากมี CME มากระทบโลกเรา เราก็จะมี”โอกาส”เห็นแสงเหนือที่แรงได้ครับ แต่อย่าลืมว่าต้องมีปัจจัยที่ 1 และ 2 ที่กล่าวไปข้างต้นด้วยนะครับ

CME นั้นดูอย่างไร ไม่ยากเลยครับ แต่ก่อนอื่นต้องทำความเข้าใจก่อนว่า CME นั้นคือการที่ดวงอาทิตย์ปล่อยอนุภาคที่พลังงานสูงออกมา เกิดจาก solar flare ซึ่ง flare นั้นก็แบ่งออกเป็นหลายๆระดับ ตั้งแต่ C, M, X ไล่ตั้งแต่เบา ไปจนแรงที่สุด อย่าง X class นั้นก็เกินไม่บ่อยครับ

Solar flare จะถูกปล่อยออกมาจาก sunspot หรือจุดดับบนดวงอาทิตย์ และ sunspot นั้นก็จะเกิดสลับเปลี่ยนไปเรื่อยๆ ส่วนมากเกิดตรงเส้นศูนย์สูตรของดวงอาทิตย์ครับ สามารถดูข้อมูลได้จาก Solarham ครับ แต่ไม่ใช่ทุก flare ที่จะมี CME นะครับ ต้องเป็น flare ที่เกิดขึ้นนานเพียงพอที่จะมีการปล่อยอนุภาคพลังงานสูงได้ บาง flare ที่เกิดสั้นๆอาจจะไม่มี CME ฉะนั้นหากเห็นข่าวของ flare ความแรงมากๆก็อย่าเพิ่งตื่นเต้นดีใจ เพราะมันอาจจะไม่มี CME ก็เป็นได้ครับ

การสังเกตว่า flare นั้นๆเกิดในตำแหน่งที่ทิศทางมาทางโลกเราหรือเปล่า (geoeffective position) ก็ดูได้จากภาพของดวงอาทิตย์เลยครับ ถ้าเกิดตรงกลางพอดีนั้น มั่นใจได้เลยครับว่าทิศทางได้แน่นอน และถ้ามี CME ก็เตรียมตัวตื่นเต้นได้เลยครับ แต่ถ้าบางวัน เราดูตำแหน่งของ sunspot แล้วไม่เห็นว่าตำแหน่งตรงกลางพอดี รออีกสักวันสองวัน มันก็จะหมุนจากซ้ายไปขวาเองครับ ดวงอาทิตย์ก็เหมือนโลกเรา มีการหมุนรอบตัวเองตลอดเวลา ฉะนั้น sunspot ก็มีการเคลื่อนที่ตลอดเวลาเช่นกัน ฉะนั้น มันไม่ง่ายเลย ที่จะได้ flare และ CME ที่พุ่งมาทางโลกเราพอดี

กราฟด้านบนนี้คือ X-ray flux อย่าไปสนใจชื่อครับ ดูกราฟสีแดง และแกนทางขวาก็พอ จากในภาพ เราตอบได้เลยครับว่า นี่คือ X-class flare เพราะมันพุ่งไปอยู่ในช่วงของ X พอดี ที่เห็นในกราฟจะเป็น log scale นะครับ อันนี้คือ X 3.3 flare เมื่อวันที่ 5 พย. ปีที่แล้วครับ เมื่อเราเห็นว่ามี flare แล้ว เราก็ต้องเปิดดูแผนที่ของ sunspot และฟังรายงานว่ามันเกิดมาจากจุดไหน และดูว่าตำแหน่งพอดีกับโลกเราหรือไม่

ภาพด้านบน คือ flare ที่ตำแหน่งไม่ดี ไม่ตรงกับโลกเราครับ ทั้งสองภาพด้านบนนี้ flare เกิดริมขอบดวงอาทิตย์ทั้งสองอันเลย เห็น flare พวกนี้ ต่อให้เป็น X class ก็อย่าเพิ่งไปตื่นเต้นมาก เพราะนอกจากความแรงแล้ว ทิศทางก็สำคัญมากเช่นกัน

ตัวอย่างที่ชัดเจน เพิ่งเกิดขึ้นไปเมื่อสองวันก่อนนี่เองครับ เป็น Flare ที่เกิดจาก sunspot 1974 วันที่ 12 กุมภาพันธ์ 04:25 UTC (ประมาณ 11.25 ตามเวลาเมืองไทย หรือบวกไปเจ็ดชั่วโมงครับ) จะสังเกตได้ว่ามันอยู่ตรงกลางได้พอดิบพอดีเลย นี่แหละครับ สิ่งที่เรารอคอย

และนี่คือตำแหน่งของ sunspot ในเช้าวันก่อนหน้าครับ (11 Feb) จะเห็นว่า 1974 อยู่ตรงเกือบๆกลางพอดี

เทียบ sunspot ในแต่ละวัน ตั้งแต่ 9-12 กุมภาพันธ์ จะเห็นว่า spot 1974 นั้นเคลื่อนตัวไปเรื่อยๆ

เมื่อเกิด flare แล้ว เราจะทราบได้อย่างไรว่าจะมี CME ซึ่งตรงนี้สามารถดูได้จาก prediction model ครับ มีสองอันคือ WSA-Enlil กับ ISWA ทั้งสองโมเดลนั้นสามารถดูได้จาก Solarham เช่นเดียวกันครับ และใน model ก็จะบอกด้วยว่า CME นั้นจะมาถึงโลกประมาณกี่โมง (อ้างอิงตามเวลามาตรฐานกรีนิช UTC) ตัวอย่างเช่น CME ที่เกิดขึ้่นล่าสุดที่กล่าวไปข้างต้น

ISWA model บอกเวลาถึงโลก หกโมงเช้าวันที่ 15 กุมภา

WSA model บอกเวลา CME ถึงโลกตอนเที่ยงของ 14 กุมภา

จะสังเกตได้ว่าทั้งสองโมเดลนั้นบอกเวลาถึงไม่เหมือนกัน ต่างกันราว 18 ชั่วโมง ตรงนี้ก็เป็นการตัดสินใจของคุณผู้อ่านนะครับ 🙂

เมื่อเราทราบแล้วว่า มี flare มี CME มาถึงโลกแน่ๆ ทีนี้ก็เตรียมพร้อม นับวันรอ เตรียม standby เพื่อที่จะพร้อมออกไปเสมอเมื่อเห็นว่า CME มาถึงโลกแล้ว

การที่เราจะทราบได้ว่ามี CME มาแล้ว สามารถดูได้จากเวบของ SWPC เลยครับ เลือกในช่อง SOLAR WIND: Mag field & Plasma ดูว่าจะดูช่วงกว้างแค่ไหน ตั้งแต่ 2 ชั่วโมง ไปจนถึงสามวัน หลักๆผมจะดูสองกราฟคือกราฟสีแดง (Bz) และกราฟสีเหลือง (wind speed) ซึ่งกราฟสีเหลืองที่แสดงถึงความเร็วลมสุริยะนี้จะเป็นตัวบอกว่า CME มาถึงหรือยังครับ ถ้ามี CME ถึงโลกแล้ว ก็จะมีการเปลี่ยนแปลงของความเร็วลมสุริยะ โดยมากจะขึ้น 50-200 km/s จะขึ้นมากหรือน้อย ก็ขึ้นอยู่กับว่า CME จากดวงอาทิตย์นั้นถูกปล่อยออกมาเร็วแค่ไหน หาก flare นั้นปล่อย CME ออกมาในความเร็วสูง ตัว CME นั้นก็จะใช้เวลาไม่นานนักในการเดินทางมาถึงโลก ช่วงเวลาเร็วที่สุดที่ผมเคยเห็นคือเกือบๆ 2 วัน แต่สำหรับ CME อันล่าสุดนี้ใช้เวลาประมาณ 3 วัน และในโมเดลของ WSA (ภาพสีดำ ด้านบน) ก็จะแสดงให้เราเห็นว่าถ้า CME มาถึงแล้ว ควรจะมีการเปลี่ยนแปลงของความเร็วลมสุริยะประมาณเท่าใด ดูในกราฟ radial velocity ของ EARTH อยู่ด้านล่างสุดของรูปเลยครับ

จากภาพ จะเห็นว่า speed พุ่งขึ้นไปเกือบๆ 100 km/s ครับ

เมื่อเราเห็นความเร็วลมสุริยะพุ่งขึ้นไปแล้ว ทีนี้เราก็คงคาดหวังว่าจะเกิดแสงเหนือ และแสงเหนือก็เป็นผลมาจากสนามแม่เหล็กโลก ฉะนั้นเราก็ต้องดูกราฟสีแดงครับ คือ Bz ซึ่งถ้ามันติดลบมากๆ ยิ่งมากเท่าไหร่ เราก็จะเห็นแสงเหนือมากเท่านั้นครับ จะสังเกตได้จากภาพข้างล่างว่า แทบจะทุกครั้งที่เราเห็นการเปลี่ยนแปลงของ speed เราก็จะเห็นค่า Bz พุ่งไปทางลบ (south) มากขึ้นด้วยเช่นกัน ซึ่ง -10 ถึง -20 ถือว่าน่าลุ้นทีเดียวครับ เทียบกับระดับปกติที่น้อยกว่า -5

จากภาพสองภาพด้านบน เราจะสังเกตได้ว่า กราฟสีแดง (Bz) มันจะกระดิกไปทางลบ เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงของกราฟสีเหลือง (ความเร็วลมสุริยะ) อย่างชัดเจนมากครับ

เมื่อเราเห็นว่า Bz พุ่งลงไปทางลบมากๆแล้ว ตัวแปรอีกสองอย่างที่ควรดูก็คือ Kp หรือค่า K-index ซึ่งก็เกี่ยวข้องกับสนามแม่เหล็กโลกเช่นกัน ยิ่งค่า Kp สูงเท่าไหร่ โอกาสเห็นแสงเหนือก็ยิ่งมากขึ้นครับ สำหรับ NOAA จะแบ่งระดับของ Geomagnetic Storm ออกเป็นตั้งแต่ G1 ถึง G5 ซึ่ง G1 ก็คือ Kp=5 ส่วน G2 คือ Kp=6 และแรงกว่านี้ก็ขึ้นไปเรื่อยๆครับ นานๆทีจะเจอ

ค่า Kp ดูได้จาก Solarham ครับ

ในรูป Kp พุ่งไปถึงระดับ 5 นั่นคือ G1 storm ครับ แค่นี้ผมก็ตื่นเต้นแล้ว 5555

เมื่อเราเห็น CME มาถึงโลกแล้ว มี Bz ไปทางติดลบมากแล้ว และเราเห็น Kp พุ่งไปสูงมากแล้ว ทีนี้ก็เตรียมออกล่าแสงเหนือกันได้เลยครับ ยังมีโมเดลอีกอันที่ช่วยเราเดาว่า ตอนนี้แสงเหนือควรจะพาดผ่านตรงไหน ซึ่งสามารถดูได้จาก Solarham อีกเช่นกัน (เวบอะไรช่างครบเครื่องจริงๆ)

แผนภาพด้านบนนี้ สามารถดูได้จากเวบของ SWPC เช่นกันครับ แต่ activity level นี้คนละค่ากับ Kp index นะครับ เวลา activity มันแรงๆ มันจะแดงได้ขนาดนี้เลยล่ะครับ

ส่วนแผนที่เขียวๆนี้แสดงความเป็นไปได้ที่จะเห็นแสงเหนือครับ จะสังเกตได้ว่าช่วงที่เข้มๆจะหมุนไปเรื่อยๆครับ ตอนนี้ตรงที่หนาสุดอยู่ระหว่างนอร์เวย์และไอซ์แลนด์ นั่นก็คือออโรร่ากำลังเต้นอยู่เหนือน่านฟ้าไอซ์แลนด์และนอร์เวย์ครับ

เท่านี้ ก็ออกไปล่าแสงเหนือกันได้เลย!!!!

อ่านมาถึงตรงนี้แล้ว คุณผู้อ่านคงจะทราบได้ว่า แค่ดู aurora map ก็เพียงพอแล้ว แต่นั่นเป็นแค่การดูแบบ ณ ปัจจุบัน ก็เหมือนเราออกไปดูนอกบ้านว่าฝนตกหรือยัง แต่ถ้าเราพยากรณ์ได้ว่า วันไหนน่าจะมีโอกาสมากขึ้นหรือเปล่า นั่นก็จะทำให้เราวางแผนเรื่องสถานที่ชมแสงเหนือได้อีกด้วยครับ

ขอสรุปขั้นตอนคร่าวๆอีกครั้งครับ

รอข่าวของ flare
สังเกตว่า flare เกิดในทิศทางเหมาะสมหรือไม่ ทิศทางเดียวกับโลกหรือไม่
ดูว่ามี CME ออกมาจาก flare นั้นไหม
รอ prediction model ว่า CME จะถึงโลกเมื่อไหร่ และด้วย model นี้ทำให้เราสามารถคาดเดาวันเวลาที่จะเกิดแสงเหนือได้
ในวันที่คิดว่า CME จะมาถึง เฝ้ารอดูกราฟความเร็วลมสุริยะ (สีเหลือง)
เมื่อ CME มาถึงแล้ว และมีการเปลี่ยนแปลงของกราฟสีเหลือง ให้สังเกตว่ากราฟ Bz สีแดงนั้นพุ่งติดลบไปหรือยัง
ดูค่า Kp index ประกอบ ถ้าเกิน 3-4 ก็น่าลุ้น และถ้า 5-6 ก็เตรียมตัวไม่หลับไม่นอนในคืนนั้นได้เลยครับ ฮาาาา
เปิดเชค aurora map อีกครั้ง ดูว่าตอนนี้ตำแหน่งที่เราอยู่ควรจะมีแสงเหนือหรือไม่
อย่างไรก็ตาม การออกไปดูด้วยตา ย่อมตอบอะไรได้มากกว่าการดูกราฟ หรือแผนที่ในคอมแน่นอนครับ

ผมยังไม่ได้กล่าวถึงอีกปัจจัยนึงที่ทำให้ solar wind speed พุ่งสูงขึ้นได้ นั่นคือ coronal hole ครับ แต่ตอนนี้ขอผมศึกษาเพิ่มเติมก่อนนะครับ 🙂

ข้อมูลที่ผมมีก็มีเพียงเท่านี้ครับ ขอให้ผู้อ่านทุกท่านโชคดีกับการล่าแสงเหนือครับ ขอให้ฟ้าใสๆ และ Kp แรงๆครับ

ทั้งนี้ ผมขอขอบคุณพี่ขวัญ Piya Trepetch เจ้าของเวบ piyaphoto.com ที่ช่วยให้ข้อมูลมาตลอดครับ ผมพอจะตีความกราฟพวกนี้ได้ก็เพราะพี่ขวัญนี่แหละครับ

หากสงสัยเรื่องวิธีการถ่ายภาพ สามารถติดตามได้ในบทความนี้ครับ หรือหากมีข้อสงสัยอื่นได้ ทิ้งคำถามไว้ใน comment ด้านล่างได้เลยครับ

Aurora / Blogs

วิธีการถ่ายภาพ "แสงเหนือ"

November 16, 2013

บทความนี้เป็นบทความแนะนำหลักคร่าวๆในการถ่ายภาพแสงเหนือนะครับ เขียนจากประสบการณ์ตรง และปรับข้อมูลมาจากเวบอื่นๆ

สำหรับแสงเหนือ หรือที่เรียกกันว่าออโรร่า (Northern Lights, or Aurora Borealis) นั้น ก็คือแสงเรือง อาจจะมีสีเขียวหรือสีแดง เกิดขึ้นบนท้องฟ้า เนื่องจากอนุภาคพลังงานสูงเกิดการชนกันในชั้นบรรยากาศด้วยการเหนี่ยวนำของสนามแม่เหล็กโลก และในหลายๆครั้งจะถูกเหนี่ยวนำจากพายุสุริยะ ซึ่งมาจากดวงอาทิตย์ และในท้ายสุดจะคลายพลังงานออกมาในรูปแบบของแสง รายละเอียดเพิ่มเติมและข้อมูลเชิงฟิสิกส์(ที่ผมไม่ถนัดนัก 555) สามารถดูใน wikipedia ภาษาไทยได้ ที่นี่

เนื่องจากแสงเหนือนั้นมีผลจากดวงอาทิตย์ค่อนข้างมาก ดวงอาทิตย์เองนั้นจะมีวัฏจักรทุกๆ 11 ปีครับ เรียกว่า solar maximum ซึ่งในทุกๆ 11 ปีนี้จะ active มากที่สุด ครั้งที่แล้วเกิดเมื่อปี 2001-2002 ก็เป็นช่วงเวลาสูงสุดในรอบก่อน เมื่อบวก 11 ปี ก็จะอยู่ในช่วงนี้นั้นเองครับ ถ้าพลาด 2014 ไป ก็อาจจะต้องรอนานถึง 11 ปีเลยทีเดียว ตามกราฟด้านล่างซึ่งระบุจากจำนวนจุดดับบนดวงอาทิตย์ (sunspot) ซึ่งก็เป็นตัวชี้วัดหนึ่งที่ระบุ solar cycle ครับ น่าเสียดายที่ช่วงเวลาพีครอบนี้ ไม่ได้มากเท่าเมื่อปี 2001 ครับ

http://www.swpc.noaa.gov/SolarCycle/

http://www.mps.mpg.de/projects/sun-climate/var_body.html

เริ่มกันเลยดีกว่าครับ

1 Location

การเลือก location นั้นสำคัญมากครับ เพราะ location ต้องอยู่ในละติจูดไปทางขั้วโลกมากพอที่จะสามารถเห็นแสงเหนือ ดูได้จาก Aurora Oval ซึ่งคือแนวที่ออโรร่าพาดผ่านโลก โดยมากแล้วจะเป็นวงรี และจุดศูนย์กลางนั้นไม่ได้อยู่ที่ขั้นโลกเหนือครับ ดูได้จากแถบสีเขียวดังภาพ (ผมนำภาพมาจาก Geophysical Institute ที่อลาสกา) เมื่อพิจารณาดูแล้วจะพาดผ่านตอนเหนือของรัสเซีย นอร์เวย์ ฟินแลนด์ และสวีเดน พาดผ่านไอซ์แลนด์ทั้งประเทศ และบางส่วนของกรีนแลนด์ รวมไปถึงประเทศแคนาดาเกือบทั้งประเทศ และจบที่รัฐอลาสกาของสหรัฐอเมริกา

ถ้าถามว่าส่วนไหนหนาวสุด ก็คงต้องตอบว่าอลาสกา หรือรัสเซียครับ ผมเคยไปอลาสกาในหน้าหนาว อุณหภูมิปกติ -15C และหนาวสุดที่เจอ -37C (บวกปัจจัยลมแรงทำให้หนาวถึง -53C) ส่วนตำแหน่งที่อุ่นที่สุดคือไอซ์แลนด์ เพราะว่ามีกระแสน้ำอุ่น Gulf Stream พาดผ่าน ทำให้อากาศไม่หนาวเย็นเหมือนชื่อประเทศ ผมไปไอซ์แลนด์มาปลายเดือนตุลา อากาศไม่หนาวอย่างที่คิดครับ ต่ำสุดที่เจอประมาณ -10C และอุณหภูมิปกติจะอยู่ราวๆ 0 องศาเซลเซียสครับ

ฉะนั้นถ้าใครถามว่าถ่ายที่ไหนดี ผมแนะนำ “ไอซ์แลนด์” แน่นอนครับ ถ่ายที่ๆไม่หนาวเนี่ยสบายที่สุดแล้ว 5555

Nikon D800, Sigma 15mm fisheye f/2.8, 30s, ISO 2000, f/2.8

หากเราถ่ายที่ละติจูดต่ำลงมา เช่นภาพนี้ถ่ายที่ Montana ก็จะเห็น Aurora จางๆอยู่ปลายขอบฟ้าแบบนี้ครับ ภาพนี้ใช้ fisheye เลยเบี้ยวๆโค้งๆ นิดหน่อย ตัว aurora นั้นไม่แรงมาก ผมเลยซัดไป 30s

แสงใต้ก็มีนะครับ แต่ไม่ค่อยเห็นได้บ่อยเท่า เพราะว่าต้องไปเห็นจากทวีปแอนตาร์กติกาเท่านั้น จะมีบางครั้งหาก aurora activity สูงมาก ก็จะมีโอกาสเห็นที่ปลายขอบฟ้าทางเกาะใต้ของประเทศ New Zealand ครับ

พยากรณ์แสงเหนือ เป็นไปได้ไหม?

เป็นไปได้ครับ แต่การพยากรณ์นั้นยากมากๆ ทุกอย่างเป็นแค่ความเป็นไปได้ที่มาก หรือน้อย แต่จริงๆแล้วก็พอทำนายล่วงหน้าได้อย่างมาก 2 วัน ซึ่งถ้าเราวางแผนจะไปจากเมืองไทยแล้ว ในทางปฏิบัติมันแทบจะเป็นไปไม่ได้เลยครับ เพราะคงไม่มีใครยอมจ่ายตั๋วแพงๆ แล้วจองแบบ last minute อย่างแน่นอน แค่ระยะเวลาบินก็เกือบๆวันแล้ว

ที่เป็นเหตุผล 2 วัน เพราะ Aurora ที่แรงๆมักเกิดจาก Solar flare ซึ่งเกิดขึ้นตามจุดดับบนดวงอาทิตย์ (sunspot) เมื่อ Solar flare นั้นมีความแรงมากพอ (แบ่งตาม class ตั้งแต่เบามาก จนถึงแรงมากคือ A, B, C, M และ X) และหาก Solar Flare นั้นมีการปลดปล่อยอนุภาคพลังงานสูงออกมา (ภาษาอังกฤษเรียก coronal mass ejection หรือ CME) และทิศทางนั้นพอเหมาะพอเจาะที่อนุภาคเหล่านั้นจะพุ่งตรงมาทางโลก อนุภาคพวกนั้นก็ใช้เวลาประมาณ 2-4 วันที่จะเดินทางมาถึงโลก และเหนี่ยวนำให้เกิดแสงเหนือในที่สุด การเดินทางจะเร็วหรือช้านั้นขึ้นอยู่กับความเร็วของ CME นั้นเอง

อย่าลืมว่า ไม่ใช่ทุกๆ solar flare จะทำให้เกิด aurora นะครับ ต้องดูดีๆว่ามันมีทั้ง CME และตำแหน่งของ flare นั้นพอดีกันด้วย (ดูจากตำแหน่งของ sunspot ที่เกิด flare)

แต่อย่างไรก็ตาม มันก็เป็น “โอกาส” ที่จะเกิดมากขึ้นครับ แสงเหนือก็ยังเป็นปรากฏการณ์แบบสุ่มเท่านั้น ในช่วงเวลาปกติที่ไม่มี CME มาปะทะโลก ก็สามารถเกิดแสงเหนือได้ แต่จะเห็นแบบจางๆ เป็นปื้นๆอยู่บนท้องฟ้า อาจจะเป็นปลายขอบฟ้า หากมี CME ปะทะแล้ว จะเห็นอยู่กลางฟ้าได้ด้วยตาเปล่า เห็นแสงเหนือเป็นริ้วสวยงามมากมาย และเห็นมันค่อยๆเคลื่อนไว ราวกับเต้นระบำบนท้องฟ้าด้วยครับ

ฉะนั้น ถ้าเกิดคุณได้อยู่ในละติจูดสูงมากพอ ฟังข่าวแล้วมี solar flare ที่แรง และตำแหน่งพอดี ช่วงเวลากลางคืนมืดสนิท ก็ดูพยากรณ์อากาศเตรียมไว้ได้เลยครับ ถ้าฟ้าเปิด โอกาสเจอสูงมาก หากคนไทยอยากเห็นแสงเหนือ ก็ควรจัดทริปไปประเทศที่ผมกล่าวถึงข้างต้น เผื่อเวลาไว้ 5-10 วัน เผื่อสำหรับอากาศไม่เป็นใจ และรอเวลาที่เอื้ออำนวยครับ

Nikon D800, AF-S 14-24 f/2.8, 15s, ISO 1600, f/2.8

North of Anchorage, Alaska

ในบางครั้งที่ activity ของแสงเหนือไม่แรง เราก็จะได้แสงเหนือเป็นปื้นๆแบบนี้แหละครับ

2 Equipment

กล้องอะไรบ้างที่สามารถถ่าย aurora ได้?

ผมขอตอบว่า ทุกกล้องครับ คอมแพค mirrorless หรือจะเป็น DSLR อะไรก็ได้ที่สามารถเปิดชัตเตอร์ได้นานถึง 15 วินาที และสามารถดัน ISO ได้ถึง 1600 ขึ้นไป ก็สามารถถ่ายได้หมด แต่คุณภาพของภาพจะแตกต่างกันออกไปครับ

สิ่งที่จำเป็นมากที่สุดคือ “ขาตั้งกล้อง” ครับ เพราะเราต้องเปิดชัตเตอร์ในเวลาที่นาน นานเกินที่จะถือด้วยมือเปล่าโดยที่ภาพไม่สั่นไหว

หากคุณใช้ DSLR ก็มีการเตรียมตัวดังนี้ครับ

หาขาตั้งกล้องที่มั่นคง ในหลายๆประเทศที่ละติจูดใกล้ขั้วโลก เช่น ไอซ์แลนด์ กรีนแลนด์ อเมริกา(อลาสกา) นั้นมีโอกาสลมแรง การใช้ขาตั้งกล้องที่มั่นคง ช่วยทำให้ภาพคมชัด ไม่สั่นไหวครับ
สายลั่นชัตเตอร์ ช่วยให้เรากดชัตเตอร์ได้โดยที่ไม่ต้องสัมผัสกล้อง ทำให้ลดการสั่นไหวจากการกดได้อีกทางครับ หากไม่มีสายลั่นก็อาจจะใช้การตั้งเวลาได้ แต่จะไม่สะดวกเท่า ถ้าไม่มีจริงๆก็พยายามใช้นิ้วกดชัตเตอร์ให้เบาที่สุดครับ
กล้อง หากมีกล้อง full frame จะเป็นประโยชน์กว่ากล้องตัวคูณครับ ที่เป็นเช่นนี้เพราะกล้อง full frame มี noise ที่น้อยกว่าในสภาวะ ISO สูงๆ โดยทั่วไปแล้วการถ่าย aurora จะใช้ ISO ประมาณ 1600-6400 ขึ้นอยู่กับความแรงของ aurora ในคืนนั้นๆ กล้องตัวคูณ เมื่อใช้ ISO เกิน 1600 จะมี noise เยอะกว่า และทำให้คุณภาพของภาพตกลงมากครับ
เลนส์ ผมแนะนำว่าควรใช้เลนส์มุมกว้าง และควรจะมีรูรับแสงที่กว้างด้วย เช่น Nikon 14-24 f/2.8 หรือ Canon 16-35 f/2.8 หรือจะเป็น fisheye ทั้งหลาย(ส่วนมาก f กว้างอยู่แล้ว) เลนส์ fix บางตัวก็ใช้ได้ เช่น 24 f/1.4 หรือ 20 f/2.8 เป็นต้น แต่ถ้ายิ่งถ่ายได้กว้างมาก จะเป็นประโยชน์ครับ เพราะ aurora นั้นอาจจะเกิดทั่วทั้งฟ้า การที่มีเลนส์กว้างไว้ก่อนจะทำให้โอกาสเก็บ aurora ที่มีฟอร์มสวยๆได้มากครับ และการถ่าย aurora นั้นก็จะเปิด f กว้างสุดเสมอ เพราะเพื่อลดการดัน ISO สูงๆครับ
ฟิลเตอร์ ให้ถอดออกหมด โดยเฉพาะ UV filter เพราะว่าหากใส่ filter แล้ว คลื่นความถี่ของ aurora นั้นอาจจะรบกวน และทำให้เกิด pattern กวนตาได้ครับ แม้ตาจะมองไม่เห็น แต่เมื่อถ่ายภาพออกมาแล้ว pattern เหล่านี้ไม่สามารถแก้ไขได้
แบตเตอรี่ อันนี้ก็เป็นสิ่งที่หลายๆคนมองข้ามครับ ควรมีอย่างน้อย 2 ก้อน สำหรับผมแล้ว จัดไปเลย สี่ก้อน เผื่อไว้ว่าแบตหมดตอนกลางคืน โอกาสที่จะเก็บภาพก็จะมลายหายไปทันทีครับ ยิ่งอากาศหนาวๆ บางครั้งแบตจะหมดเร็ว ขึ้นอยู่กับยี่ห้อด้วย ผมเคยใช้ Nikon EN-el-3e รุ่นนี้ประจุไฟหายไวมากๆเมื่ออุณหภูมิต่ำกว่า -30C ครับ ในสภาวะ -53C ที่ผมเจอนั้น แบตผมหมดสามก้อนในเวลาแค่ครึ่งชั่วโมงเท่านั้นเอง แต่ถ้าเป็น EN-EL15 ไม่มีปัญหาครับ
ผ้าเช็ดเลนส์ เผื่อไว้หากมีละอองฝน หิมะ หรือคราบฝ้าบนหน้าเลนส์ บางครั้งอาจจะเกิดได้ ภาพอาจจะขุ่นมัว หรือแม้แต่เกิด flare มากขึ้นครับ
ไฟฉาย หากมีไฟฉายกำลังสูงจะดีครับ เอาไว้ส่องไฟหาจุดถ่ายรูป ส่องเปิดฉากหน้า ทำ light painting หรือแม้แต่ส่องไฟเพื่อหาโฟกัส

Nikon D700, AF-S 24mm f/1.4 N, 6s, ISO 1000, f/1.4

Murphy Dome, Fairbanks, Alaska

ภาพนี้ผมใช้เลนส์ f 1.4 ซึ่งทำให้ลดการใช้ ISO และถ่าย speed ได้เร็วขึ้นครับ แต่ข้อเสียคือเก็บแสงเหนืองามๆได้ไม่ทั่วท้องฟ้า เพราะมีแค่ 24mm เองครับ

3 Shooting

ปัจจัยหลักๆตอนถ่ายแสงเหนือนั้นมีแค่สามอย่างครับ

หนึ่งคืออากาศ (ผมไม่นับเรื่องอากาศหนาวนะครับ เป็นเรื่องส่วนบุคคล อิอิ) อากาศต้องเปิดครับ เรียกได้ว่าเห็นดาว เมื่อเห็นดาวแล้ว โอกาสเห็นแสงเหนือก็มีครับ แต่ถ้าฟ้าปิด แม้แสงเหนือจะเกิด ก็จะเกิดอยู่หลังเมฆ แห้วกันไป

สองคือแสงไฟจากเมือง หรือ light pollution ซึ่งการเลือกสถานที่ถ่ายนั้นควรจะห่างจากเมืองประมาณ 50-100km ยิ่งถ้าเป็นเมืองใหญ่ควรจะไกลกว่านั้น เพื่อไม่ให้แสงไฟจากเมืองนั้นมารบกวนแสงเหนือครับ โดยมากแสงจากเมืองจะออกโทนส้ม ทำให้แสงเหนือที่เราควรจะถ่ายได้ ไม่เขียวสวยอย่างที่ควรจะเป็นครับ

สาม ต้องอาศัย activity ของแสงเหนือที่แรง ซึ่งก็สามารถดูได้จาก CME ดังที่กล่าวไปข้างต้นครับ ในละติจูดที่สูงพอ ก็สามารถเห็นแสงเหนือจางๆได้บ้าง แต่ถ้า activity แรง ก็จะสวยเป็นหลายเท่าทวีคูณครับ ส่วนละติจูดต่ำๆนั้นก็พอมีโอกาสเห็นตามปลายขอบฟ้าครับ อย่างที่เกริ่นไปข้างต้นว่าช่วงปี 2012-2014 นั้นน่าจะเป็น solar maximum ซึ่งโอกาสเกิด aurora สูงที่สุดในรอบ 11 ปีครับ

ช่วงเวลาที่เกิดแสงเหนือ ถ้าอ้างอิงตามเวลา local time ของตำแหน่งที่ถ่าย มักเกิดเวลาห้าทุ่ม ถึงตีสามครับ แต่ก็ไม่ใช่หลักตายตัวนะครับ อาจจะเห็นได้ตั้งแต่ทันทีที่มืด สองสามทุ่ม หรือแม้กระทั่งรุ่งสางก็มีคนถ่ายมาแล้ว (แสงต้องไม่แรงเกินไปจนรบกวนออโรร่า) หากดูตาม real time aurora map ของ POES นั้นจะเห็นว่า aurora oval จะแกว่งไปเรื่อยๆ ขึ้นอยู่กับเวลาครับ และโดยมากตรงที่หนาที่สุด จะอยู่ราวๆเที่ยงคืนของ local time ณ พื้นที่นั้นๆครับ

หากเลือกวันคืนเดือนมืด ก็จะมีโอกาสเห็นได้มากขึ้น แม้ aurora จะไม่แรงนัก เพราะไม่มีแสงจันทร์มารบกวน แต่ในทางกลับกัน ถ้าเป็นวันพระจันทร์เต็มดวง แสงจันทร์อาจจะรบกวน aurora ได้ ขึ้นอยู่กับ activity ของคืนนั้นๆ ช่างภาพหลายๆท่านก็เคยถ่าย aurora ภายใต้แสงจันทร์มาแล้ว และข้อดีคือแสงจันทร์จะช่วยเปิดฉากหน้าให้สว่างขึ้นด้วยครับ เทียบกับคืนเดือนมืดซึ่งเราอาจจะได้ถ่ายแต่ท้องฟ้าอย่างเดียวกับเงาดำๆของฉากหน้าด้วยซ้ำไป

Nikon D800, AF-S 14-24 f/2.8, 6s, ISO 2500, f/2.8

Borgarnes, Iceland

ภาพนี้ตัวบ้านสว่างได้ด้วยไฟจากรถที่วิ่งผ่านไปผ่านมาบนถนนใหญ่ครับ แสงไฟจากเมือง Reykjavik สามารถเห็นได้ตรงปลายขอบฟ้าครับ Reykjavik เป็นเมืองใหญ่ที่สุดใน Iceland นี่ขนาดอยู่ห่างจากเมืองมากกว่าห้าสิบกิโล แต่ก็ยังเห็นแสงไฟรบกวนมากพอควรครับ

เมื่ออากาศพร้อม ออโรร่าพร้อม โลเกชั่นพร้อม ฉากหน้าพร้อม ไม่มีแสงไฟจากเมือง เราก็เริ่มตั้งกล้องกันครับ

step ตามนี้เลย

เซตค่ารูรับแสงไปกว้างสุดก่อน เริ่มมองหาแสงเหนือ ถ้าไม่แน่ใจว่าแสงเหนือเกิดหรือยัง ก็ลองถ่ายดูครับ ตั้ง ISO ไปสูงๆเลย (เราไม่ได้ต้องการนำภาพนี้ไปใช้งาน แต่ลองถ่ายเทสดูเท่านั้นว่าบวกหรือลบ มีหรือไม่มี) ผมมักใช้สูงสุดเท่าที่กล้องมีคือ 25600 และใช้ชัตเตอร์ประมาณ 1-5 วินาที หากเจอแสงเขียวๆล่ะก็ ใช่เลยครับ!!!!!
เมื่อมั่นใจว่าแสงเหนือมาแล้ว เลือกจุดที่จะถ่าย ตากล้องหลายๆคนเลือกที่จะหาฉากหน้า หรือจุดสนใจ เช่น ภูเขา ประภาคาร น้ำตก แนวต้นไม้ (ถ่ายภาพเป็นเงาซิลูเอต) หรืออาจจะเป็นทะเลสาบ (เพื่อถ่าย reflection) ตั้งกล้องให้มั่น
ทำสิ่งที่ยากที่สุด นั่นคือการโฟกัสครับ เราต้องใช้ระบบแมนนวล เพราะแสงของออโรร่านั่นสว่างน้อยเกินกว่าที่กล้องจะหาโฟกัสได้ ส่วนมากก็จะแมนนวลโฟกัสไปที่ infinity ครับ เลนส์สมัยใหม่ หากหมุนไปจนสุด มันจะเลย infinity และการหมุนเพื่อให้ตรงกับ infinity แม้มีสเกลให้แล้ว ก็ยังยากพอสมควร เพราะหากขยับไปนิดเดียวแล้วภาพก็อาจจะหลุดระยะชัดได้ ยิ่งเราใช้ f กว้างๆ ก็ทำให้ระยะชัดนั้นตื้นลงไปอีกครับ ทางเลือกที่ผมใช้คือ หาแหล่งกำเนิดแสงที่ไกลเกินกว่า 50 เมตร เช่น รถที่วิ่งผ่านไปผ่านมา หรือหากอยู่ใกล้เมือง ก็ใช้แสงไฟเมือง หรือแสงไฟบ้านเรือนใกล้ๆ แล้วใช้ระบบออโต้โฟกัสของกล้องช่วยหาโฟกัส เมื่อโฟกัสได้แล้วก็ตั้งกลับให้เป็นแมนนวลครับ หากจวนตัวไม่มีเลยจริงๆ ก็ใช้ไฟฉายกำลังสูง ส่องไฟไปในจุดที่ไกลๆ แล้วใช้ออโต้โฟกัสได้เช่นกันครับ ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับระบบโฟกัสของกล้องแต่ละตัว ซึ่งความสามารถในการโฟกัสในที่แสงน้อยก็ไม่เท่ากัน เจ้าของกล้องย่อมรู้ดีที่สุดครับว่าขีดจำกัดของกล้องอยู่ที่ไหน แสงไฟเล็กน้อยเท่าใดที่เพียงพอให้กล้องโฟกัสได้
เมื่อโฟกัสได้แล้ว รูรับแสงตั้งไปกว้างสุดแล้ว โดยมากผมจะเริ่มเซต ISO ที่ 3200 ก่อน และถ่ายโดยใช้ชัตเตอร์ไม่เกิน 10 วินาที เพราะแสงเหนือนั้นเคลื่อนที่ตลอดเวลา หากใช้มากกว่า 15 วินาทีแล้วจะไม่ได้ภาพเป็นม่านแสงเหนือที่สวยงาม หากโชคดีมากๆ เจอแสงเหนือแรงมากๆ ก็ให้ลดสปีดชัตเตอร์ก่อนครับ เพราะหากแสงเหนือเคลื่อนที่สวยงาม แล้วยิ่งชัตเตอร์เร็วเท่าไหร่ เช่น 1-2 วินาที โอกาสได้ภาพสวยก็มีสูงครับ เราสามารถลด ISO ลงอีกได้ เพื่อคุณภาพของไฟล์ที่ดีขึ้น ก็ต้องชั่งใจว่าจะปรับ ISO หรือปรับสปีดชัตเตอร์ครับ
รูรับแสงนั้นผมจะให้กว้างสุดตลอด ในกรณีที่ต้องการเก็บฉากหน้าด้วย ซึ่งถ้าโฟกัสที่ infinity นั้นฉากหน้าจะไม่ชัด ผมก็จะใช้วิธีถ่ายมาสองภาพครับ ภาพแรกโฟกัสที่ infinity เก็บแสงเหนือ และอีกภาพโฟกัสที่ฉากหน้า (ซึ่งใช้ไฟฉายส่องช่วยหาโฟกัสได้) ความเห็นส่วนตัว ผมคิดว่าไม่ควรเพิ่มรูรับแสงเพื่อเพิ่มระยะชัด เพราะแสงเหนือนั้นไม่ได้สว่างอยู่แล้ว การทำให้รูรับแสงแคบลงเป็นการลดปริมาณแสงที่จะเข้ากล้อง และจะต้องดัน ISO ทำให้คุณภาพของไฟล์ตกลงไปโดยปริยาย
อย่าลืมถอดฟิลเตอร์ด้วยนะครับ 🙂

Nikon D800, AF-S 14-24 f/2.8, 4s, ISO 6400

Borgarnes, Iceland

หากหันไปอีกด้าน ก็จะมีแสงจากเมืองน้อยกว่าครับ จังหวะที่ถ่ายรูปนี้ aurora ไม่แรงมาก และเป้นจังหวะที่ลองถ่ายเพื่อเทสในตอนแรกๆ เลยดัน ISO เยอะหน่อยครับ แถมเมฆเยอะด้วย แต่ผมชอบเป็นการส่วนตัวครับ

ภาพนี้ผมโชคดีครับที่ได้ aurora แรงมาก โฟกัสง่ายมากเลยครับ มันสว่างมากจนผมโฟกัสที่ภูเขาได้เลย

Nikon D700, Sigma 15mm fisheye f/2.8, 20s, ISO 800, f/2.8

Atigun Pass, Alaska

ภาพนี้ผมเสียดายที่น่าจะเร่ง ISO ขึ้นมากกว่านี้ และใช้ชัตเตอร์สั้นกว่านี้ ไม่งั้นคงได้แสงเหนือที่สวยกว่านี้ ประสบการณ์ที่ผิดพลาดก็เป็นบทเรียนให้เรียนรู้ต่อไปครับ

ผมก็มีสิ่งที่อยากแบ่งปันเพียงเท่านี้ครับ ขอให้โชคดี เจอแสงเหนือกันถ้วนหน้าครับ

ข้อมูลเพิ่มเติม

http://www.luminous-landscape.com/techniques/aurora.shtml

http://www.luminous-landscape.com/techniques/aurora-md.shtml

http://www.dpreview.com/articles/8217618174/auroral-photography-a-guide-to-capturing-the-northern-lights

http://www.alaskaphotographics.com/blog/how-to-photograph-the-northern-lights-with-a-digital-camera/

http://www.lapland-travel-info.com/northern-light-photography.html

Aurora / Blogs

Chasing Aurora

April 16, 2013

สวัสดีครับ

วันหยุดเสาร์อาทิตย์ที่ผ่านมา ผมว่าตัวผมเองได้ทำสิ่งที่บ้ามากๆและรู้สึกว่าไม่เสียใจเลยที่ลุยในสิ่งที่รักอย่างเต็มที่ เลยอยากเขียนเอาไว้เป็นบันทึกชีวิตเสียหน่อย

9.30am PST (UTC-7)

เริ่มมาจากเช้าวันพฤหัสที่ 11 เมษายน ก่อนสงกรานต์สองวัน (เวลาแอลเอ) ผมตื่นมา เปิดเฟซบุค ซึ่งผมเองก็ subscribe feed ของ solarham เอาไว้ครับ มีรายงานว่ามี coronal mass ejection (CME) จาก sunspot 1719 บนดวงอาทิตย์เมื่อเวลา 0702 UTC ระดับความแรงอยู่ที่ M 6.5 ซึ่งถือว่าแรงมากๆในรอบปีที่ผ่านมา (ระดับความแรงจะแบ่งจาก C, M, X จากน้อยไปหามาก) อย่างเช่น aurora ที่เกิดช่วงวันที่ 17 March (St. Patrick day aurora) ก็มาจาก M class ระดับ 1.2 เท่านั้นเอง ครั้งนี้แรงกว่าถึง 6 เท่า และทิศทางของ CME ก็พุ่งมาทางโลกด้วย (earth-directed CME) ซึ่ง CME บางอันที่แรงๆก่อนหน้านี้ก็ไม่ได้พุ่งมาทางโลกครับ โดยปกติแล้ว CME จะใช้เวลาเดินทางจากโลกถึงดวงอาทิตย์เป็นเวลาสองวัน ถ้ามันปะทุวันพฤหัสเช้า ก็น่าจะถึงโลกวันเสาร์เช้า ซึ่งตาม prediction model แล้วก็น่าจะถึงเวลาบ่ายๆของวันเสาร์ เวลาที่อลาสกา (ตอนแรกเขา predict ไว้ตีสี่ และเปลี่ยนเป็นบ่ายโมง)

เที่ยงวันพฤหัส ผมเชคอากาศที่อลาสกา ปรากฏว่า clear sky ทั้งศุกร์ เสาร์ อาทิตย์ อากาศเปิดตลอด การดู aurora นั่นต้องพึ่งดวงเรื่องอากาศอย่างมากๆครับ หากออโรร่าแรง แต่ฟ้าปิดก็ไม่มีความหมาย ซึ่งโอกาสแบบนี้ แน่นอนว่าหาได้ยากมาก อย่างน้อย ผมก็จะได้เห็น Mount McKinley ซึ่งเป็นภูเขาที่สูงที่สุดในอเมริกาเหนืออย่างแน่นอน

เมื่อหาข้อมูลอากาศ และข้อมูลสถิติของ solar storm แล้ว ผมค่อนข้างมั่นใจว่าหนนี้มันต้องเป็นโอกาสที่เยี่ยมยอดที่ไม่ควรปล่อยให้เลยผ่านไป โอกาสที่ solar storm กับฟ้าเปิดจังๆหาไม่ได้อีกแล้ว หนก่อนที่ผมไปดู aurora นั้น มีเมฆแทบจะทุกวัน ต้องพึ่งดวงอย่างเดียว และก็ไม่ใช่จังหวะที่มี CME เสียด้วย การที่รู้ว่ามี CME ล่วงหน้า และตัดสินใจโดยที่มีข้อมูลเพิ่มนั้น สร้างความมั่นใจได้มากขึ้นทีเดียวครับ ดีกว่าบินไปรอดูอย่างเดียว

2.08pm PST

บ่ายสองวันพฤหัส เมื่อหาแนวร่วมได้แล้ว ผมจองตั๋วไปอลาสกาทันที ใช้ไมล์แลกไปของ delta ไป 32,500mi และเสีย fee แค่ $7.5 ได้ตั๋ว LAX-ANC บินวันศุกร์เย็น กลับวันอาทิตย์เย็น (ถึงแอลเอวันจันทร์เช้า) ซึ่งก็ถือว่าไม่แพงเลยกับการไปอลาสกาและจ่ายแค่ไม่ถึงสามร้อยบาท ถ้าซื้อตั๋วจริงๆแบบ last minute อย่างนี้โดนเกือบๆ $500 แน่นอนครับ (สนามบินอื่นอาจจะเป็นพัน) ขาไปผมบิน Alaska airline (พันธมิตรของ delta) และขากลับบิน Delta ครับ

ผมก็ลองเลียบเคียงถามคนรอบๆดูว่าจะมีใครไปไหม ไม่ได้ถามหลายคน เพราะรู้ว่าคงไม่มีใคร crazy แบบนี้แน่ๆ สรุปก็ได้ผู้ร่วมทางมาสามคนครับ ใช้วิธีแลกไมล์ไปทั้งสามคน

คนคงคิดว่าผมบ้า ผมก็เห็นด้วยครับ ฮาาาาาาา

4pm PST

วันศุกร์เย็น บ่ายสี่ ผมออกไปรับเลนส์ 14-24 ที่เช่าไว้ เตรียมไว้ถ่าย aurora เพราะต้องใช้ f/2.8 นั่งรถไปสนามบินเที่ยวห้าโมงเย็น เพื่อขึ้นไฟลท์บินตรงไป Anchorage ตอน 6.55pm กับ Alaska Airlines flight AK149 ครับ อยู่แอลเอดีตรงที่มีไฟลท์บินตรงไปอลาสกาเลยนี่แหละ เครื่องดีเลย์เล็กน้อย

11.40pm AKT (UTC-8)

ถึง Anchorage เกือบๆเที่ยงคืน บินมาห้าชั่วโมง เวลาที่อลาสกานั้นช้ากว่าแอลเอหนึ่งชั่วโมง เรารับรถเช่าที่จองไว้ ได้ราคาถูกมาก ราคาแปดเหรียญต่อวันครับ เช่าไว้สองวัน รวมประกันและ fee อื่นๆ แล้วก็ราวๆ $80 ครับ

Saturday April 13th วันสงกรานต์

12.50am AKT

check-in ที่ Motel 6 ซึ่งราคาถูกที่สุดในเมืองครับ คืนละ $65 + tax แถม check out ได้ถึงเที่ยงด้วย เหมาะสำหรับคนไปดู aurora ถึงเช้า แล้วกลับมานอนต่อจนถึงเที่ยงได้ มาถึงแล้วก็เชคดู space weather ปรากฏว่า CME ยังไม่มาครับ aurora activity ก็เงียบมาก ก็เลยนอนเอาแรงก่อน รอไปรับพี่ต้นตอนตีสองครึ่งแล้วออกไปลุยเลย

2.45am AKT

ออกไปรับพี่ต้นที่สนามบิน หนุ่มรายนี้บินมาจากซานฟรานครับ เป็นหมอใจกล้า 555 จากนั้นเราก็ไปแวะซื้อเสบียงกันนิดหน่อยที่ Walmart ครับ เน้นพวกน้ำดื่ม ของกินเล่น และกาแฟแก้ง่วงครับ

3.30am AKT

ขับรถออกไปรอที่ Glen Alp trailhead ซึ่งอยู่ใกล้เมือง แต่ด้วยที่ภูเขามันเป็น location ที่สวยดี ผมเลยเลือกที่จุดนี้ครับ เดินทางสะดวก แม้ว่าจะมี light pollution จาก Anchorage จากทางด้านตะวันตกอยู่พอสมควร แต่ก็ไม่เป็นไรครับ เพราะส่วนมาก Aurora จะมาทางทิศเหนือ วนมาถึงตะวันออก (แต่ก็ไม่เสมอไป) และอยู่บนนี้ก็มี 3G ให้ติดตาม solar and aurora activity กันได้เรื่อยๆครับ มีรถจอดไม่กี่คัน มีเอเชียบ้าๆสามคนจากแคลิฟอร์เนียมารอดูแสงเหนืออยู่ 55555

5.40am AKT

เรารอกันจนถึงตีห้าครึ่ง ก็ยังไม่มีวี่แววว่า Aurora จะโผล่มา อาจจะเพราะเนื่องด้วย latitude ของ Anchorage นั้นอยู่ต่ำเกินไป โอกาสที่จะเห็น aurora นั้นต้องอาศัย activity ที่แรงมากๆ (ระบุด้วย Kp ซึ่งสำหรับ Anchorage แล้วควรจะมีค่า Kp ตั้งแต่ 5 หรือ 6 ขึ้นไปถึงจะเห็น aurora ได้สวยงาม แต่สำหรับ Fairbanks ซึ่งอยู่ทางเหนือกว่า แค่ Kp > 3 ก็เห็นแล้วครับ)

แม้ว่าพระอาทิตย์จะขึ้นตอน 6.45am แต่ช่วงตีห้าครึ่ง ฟ้าก็เริ่มสว่างแล้วครับ สว่างจนผมคิดว่าไม่น่าเห็น aurora ได้สะดวกแล้ว เราก็เลยขับรถวกกลับโรงแรมไปนอนต่อ

8.30am AKT

เนื่องจากเมื่อคืนไม่มีโชคเท่าไหร่ ไหนๆเรามาอลาสกากันแค่สองวัน ต้องจัดให้หนัก 5555 ช่วงกลางวัน จะนอนอยู่เฉยๆได้อย่างไร ผมก็เลยจัดการให้เพื่อนติดต่อไปที่ flightseeing tour เพื่อชมภูเขา Mt. McKinley ครับ โอกาสที่อากาศจะเปิดและเห็น Mt. McKinley นั้นหาได้ยากมากจริงๆ สองวันก่อนอากาศยังแย่อยู่เลย ผมเองมาอลาสกาเป็นรอบที่สี่แล้ว มีเพียงรอบนี้แหละครับที่มีความเป็นไปได้ 100% เลยทีเดียว ทัวร์รอบบ่ายโมงครึ่ง งั้นเราก็ยังมีเวลานอนต่ออีก 55

11am AKT

เราขับรถออกไปที่เมือง Talkeetna เป็นเมืองที่มี flight tour บินไปครับ ขับรถราวๆสองชั่วโมงก็ถึง

1.30pm AKT

หลังจากจัดแจงหาอะไรยัดเข้าปากง่ายๆเป็นอาหารเที่ยง เราก็เริ่มบินกันครับ (รูปไว้ค่อยมาลงทีหลังนะครับ) tour ที่เราเลือกคือ Denali Grand Tour ราคา $310 ซึ่งแพงไม่ใช่น้อยเลย แต่ก็เอาครับ ผมไม่เสียค่าตั๋วจากแอลเอมาที่นี่ ก็ไม่ซีเรียสครับ จ่ายได้ 555 แถมทาง tour ก็บอกว่าเราจะได้ glacier landing ฟรีด้วย จากปกติที่ต้องจ่ายเพิ่มอีก $75 ที่เป็นเช่นนี้ก็เพราะว่าคนอื่นๆที่ร่วม flight ไปด้วยกันเขาอยากไป glacier แต่ผมไม่ได้แจ้งไว้ครับ เขาก็เลยจัดให้ไปไฟลท์เดียวกัน โดยที่ผมไม่ต้องจ่ายเพิ่มอะไร คือว่าได้กำไรฟรี และที่สำคัญ เครื่องบินสีมันแดง สะใจมาก ฮ่าๆๆๆ

3.30pm AKT

เมื่อลงจากเครื่อง ผมก็เชคดูว่า CME มันมาถึงโลกหรือยัง ก็ตามคาดหมายครับ มันมาถึงราวๆ 1pm แต่ที่น่าเสียดายคือ solar wind ไม่ได้เปลี่ยนไปอย่างที่หวังครับ เทียบกับหนก่อนที่ M 1.2 flare นั้น solar wind ขึ้นจากระดับปกติที่ 400km/s ไปถึง 700km/s แต่หนนี้ M 6.5 flare แต่ solar wind เปลี่ยนไปอยู่ที่ 500km/s เท่านั้นเอง ถือว่า CME ลูกนี้อ่อนกว่าที่คาดไว้มากมายครับ ผมค่อนข้างผิดหวังมาก เพราะหวังเอาไว้เยอะครับ

เราออกจาก Talkeetna จากตรงนี้ผมก็ตัดสินใจว่าจะรอที่นี่ จะขึ้นเหนือต่อไปอีก หรือจะลงใต้ดี แน่นอนว่าขึ้นเหนือย่อมมีโอกาสเห็น aurora มากกว่า แต่ดูอากาศแล้ว เมฆและพายุหิมะจะดูเหมือนพัดจากเหนือลงใต้ และเมือง talkeetna เรื่อยไปทางเหนือคงต้องเจอฟ้าปิดแน่ๆ ผมเลยตัดสินใจลงใต้ไปเมือง Wasilla ซึ่งอยู่ราวๆกึ่งกลางระหว่าง Talkeetna กับ Anchorage และจากตรงนี้ก็สามารถขับไป Glen Highway ซึ่งมุ่งหน้าไป Matanuska Glacier ได้สะดวกด้วย เพราะเมือง Wasilla/Palmer อยู่ตรง Junction ของ Park highway กับ Glen Highway พอดี

5pm AKT

check-in ที่ Best Western คืนละ $95 + tax แพงหน่อย (ซึ่งก็ถูกที่สุดในเมืองแล้ว 555) แต่อยู่สบายครับ อาหารเช้าฟรี และ check out time 11am ก็ late อยู่ใช้ได้ อย่างที่บอกครับ ผมเลือกโรงแรมที่ flexible ที่สุดเท่าที่จะทำได้ จะลงไป Anchorage ที่โรงแรมถูกกว่า ก็ไม่คุ้มเท่าไหร่ เราหาอาหารเย็นกันที่ร้านอาหารจีน ซึ่งพอกินได้ ไม่ประทับใจเท่าไหร่ อย่างว่า อาหารเอเชียมาไกลถึงอลาสกา และไม่ใช่เมืองใหญ่ด้วย คงหาให้ถูกปากยาก แต่ก็กินง่ายกว่าอาหารฝรั่งครับ

9.15pm AKT

ถ่ายพระอาทิตย์ตกกันหน้าโรงแรม ที่นี่ดีอย่างครับ เพราะโรงแรมตั้งอยู่หน้าทะเลสาบเลย (แต่เป็นน้ำแข็ง) แต่ก็เสียดายที่ปลายขอบฟ้ามีเมฆเยอะ เลยไม่ได้แสงสวยๆเท่าไหร่ และก็น่าห่วงด้วยครับว่าคืนนี้จะมีแสงเหนือให้เห็นหรือเปล่า ดูท่าทางแล้วเมฆกลุ่มนี้ท่าทางจะเอาเรื่องทีเดียว

Sunday April 14

12am AKT

เราขับออกไปถ่ายที่ Knik River ซึ่งอยู่ห่างจากเมืองไปนิดเดียว ผมเชค activity จากหลายแหล่งครับ ทั้งดูจาก NOAA, space weather และ solarham แล้ว aurora ก็แรงใช้ได้ แม้จะไม่แรงอย่างที่หวังไว้ (Kp = 3)

1am AKT

และแล้วเราก็เห็น aurora ที่ Knik River ตรงสะพานบนถนน Old Seward Highway ครับ aurora นั้นแรงในระดับปานกลาง มองเห็นได้ด้วยตาเปล่า เป็นปื้นๆเต็มท้องฟ้า แต่ไม่เข้มขนาดที่จะเห็นเป็นสีเขียวได้ชัดเจนนัก อย่างน้อย การตัดสินใจมาแบบด่วน เดินทางมาเกือบๆ 4000km นี้ เราก็ไม่ได้กลับบ้านมือเปล่าครับ

ภารกิจตามล่าแสงเหนือบรรลุแล้ว

3am AKT

ถ่ายรูปกันหนำใจแล้ว เราตัดสินใจย้ายที่กัน ขับรถออกหนีแสงไฟจากเมืองไปทางตะวันออก ราวๆ 20mi บน Glen Highway ซึ่งก็ได้มุมภูเขาที่สวยงาม แต่เมฆค่อนข้างเยอะครับ เห็น aurora เพียงเล็กน้อย และไม่ค่อยแรงเท่ากับตอนตีหนึ่งครับ

5am AKT

เพื่อนๆอีกสองคนถ่ายรูปกัน ผมแอบนอนหลับครับ ถ่ายกันจนถึงตีห้าเราก็ขับรถกลับโรงแรมครับ นอนเอาแรงต่อเหมือนเดิม

9am AKT

ถ่างตาตื่นมาไปซัดอาหารเช้าฟรี แล้วกลับมานอนต่อ ทริปนี้นอนกันไม่เป็นเวลาเลยครับ มีโอกาสนอนได้ก็นอน ฮ่าๆๆ

11am AKT

คิดกันว่า วันนี้จะไปไหนดี เรามีเวลาอีก 12 ชั่วโมง ก่อนที่จะต้องกลับไปขึ้นเครื่องที่ Anchorage ตอนเที่ยงคืน ก็เลือกกันว่าจะไปลอง Glacier tour ที่ Matanuska Glacier ครับ ช่วงหน้าหนาวนี้มีทัวร์เดียวที่เปิดให้บริการคือ http://www.bestglacier.com/ ได้ทัวร์มาจากพี่ขวัญครับ เมื่อติดต่อแล้วก็นัดเขาไว้ตอนบ่ายโมง เรา check-out แล้วก็ออกไปกันต่อเลยครับ ขับรถหนึ่งชั่วโมง ข้าวเที่ยงไม่ต้องกิน เอิ๊กกก

1pm AKT

guides ชื่อ Charles กับ Tommy มารอรับครับ เราได้นั่ง snowmachine เที่ยวชมธานน้ำแข็งกัน ค่าทัวร์ $75 ต่อคน ก็ถือว่าไม่แพงมากครับ (ผมมาที่เดียวกันกับ Mice Guides ก็ได้ราคาประมาณนี้) เราได้เข้าถ้ำน้ำแข็งสี่ที่ มีเล็กบ้างใหญ่บ้าง ก็คุ้มราคาครับ แค่ได้นั่ง snow machine ก็สนุกแล้ว เหมือน roller coaster เลยทีเดียว

6.30 pm AKT

มื้อเย็นสุดหรูที่ Anchorage เราจัด King Salmon กันปิดท้ายครับ สะใจมาก กระเป๋าฉีกกราวๆ 5555 กินกันแบบเร็วๆครับ ไม่ได้สนใจบรรยากาศหรูๆของร้านเท่าไหร่ เพราะเราจะรีบไปถ่ายแสงเย็นกันต่อ

7.45 pm AKT

ขับรถเล่นไปที่ Beluga Point ห่างจากเมืองราวๆ 20mi ถ่ายแสงสวยๆครับ แต่นี่ยังงงงง จุดนี้ไม่ใช่ที่ๆเราถ่ายแสงเย็นกัน ผมแพลนไว้อีกที่ครับ

8.50pm AKT

แวะมาถ่ายมุมมหาชนของ Anchorage ซึ่งจะได้ฉากหลังเป็นภูเขาหิมะครับ ต้องอาศัยวันที่อากาศดีถึงจะถ่ายได้สวย ซึ่ง weekend นี้ก็เป็นจังหวะที่ดีที่สุดที่ผมเคยได้ครับ มุมนี้อยู่ที่ปลายสุดของ runway สนามบินนั่นเอง (ทางตะวันตกสุดของ earthquake park) ได้ถ่ายเครื่องบินขึ้นลงเล่นด้วย

11pm AKT

เติมน้ำมัน คืนรถเช่า มุ่งหน้าไป counter check-in เป็นการปิดการเดินทางสองวันในอลาสกาอย่างสมบูรณ์ เราพร้อมขึ้นเครื่องกลับแคลิฟอร์เนียด้วยสภาพครบ 32 ดังเช่นขามาครับ ไฟลท์ขากลับนี้ ออกตอนตีหนึ่ง ผมแวะเปลี่ยนเครื่องที่ Salt Lake City และตามแผนจะถึงแอลเอ 9.36am

Monday April 15

1.20am AKT

และแล้ว ไฟลท์ DL 2223 ก็ออกจากสนามบิน Ted Steven International Airport

ยังครับยัง ชะตากกรรมของผมยังไม่จบแค่นั้น 5555

ขึ้นเครื่องไปได้สักพัก ผมก็นอนหลับเป็นตาย กัปตันประกาศ (และผมก็ฟังอย่างสภาพที่สมองไม่พร้อมจะรับรู้ข้อมูลอะไรมาก) ผมจับใจความได้ว่า เครื่องเสีย (เฮ้ เอาแล้วไง) อะไรสักอย่างบนเครื่องเสียนี่แหละครับ แต่ยังบินได้ (เอ๊ะ) และแทนที่จะไปลงจอดที่ Salt Lake City (SLC) ก็ต้องไปซ่อมที่ Las Vegas (LAS) ซึ่งก็อยู่ไกลกว่า (ก็ไม่เข้าใจว่าทำไมต้องไปที่นั่น) สนามบินใหญ่ในเมกามีเป็นสิบๆ ทำไมต้องไปที่นั่นหว่า 555 ด้วยเหตุนี้ เครื่องบินก็ต้องบินไปไกลกว่าเดิม บินไปลงเวกัสก่อน ใช้เวลาซ่อม 50 นาที ก็บินกลับ SLC และทำให้ผมตกไฟลท์เดิมที่ต้องต่อไปแอลเอครับ ยังโชคดีที่เครื่องมันถึง SLC ก่อนไฟลท์ถัดไปที่ไปแอลเอจะออกตอน 11 โมงพอดี ไม่งั้นคงต้องรอถึงบ่ายสามครึ่งเลยทีเดียว

12.50pm PST

ในที่สุดผมก็ลากสังขารกลับมาถึงแอลเอโดยสวัสดีภาพครับ ปิดการเดินทางสั้นๆแต่มันส์ที่สุด คุ้มค้าที่สุดทริปนึงในชีวิตอย่างสมบูรณ์จริงๆและจริงๆครับ ผมไม่ค่อยมีตังค์เที่ยวนะครับ แต่การที่มีไมล์เหลือ ทำให้ความฝันบ้าๆแบบนี้เป็นจริงได้

ปิดตำนานลูกบ้าของผมไว้ ณ ที่นี้

และชีวิตก็ต้องวกเวียนกลับไปสู่ห้องแลปและการทำวิจัยเหมือนเดิม

จากคนไทยสามคนที่ได้ชื่อว่า ไปอลาสกาสองวัน เพียงเพื่อไปดูแสงเหนือ

แม้จะไม่ได้ aurora activity อย่างที่หวังไว้ แต่ก็ยืนยันครับว่า “คุ้ม” เพราะได้เห็น Mt. McKinley ที่ฝันจะเห็นมานาน

คุ้มและไม่เสียใจเลยที่ตัดสินใจไปครับ

สวัสดีครับ

พี

Facebook Page

ออโรร่า

แสงเหนือ กับ Coronal Hole

และเบื้องหลังของแสงเหนืองามๆเหล่านี้คือ Coronal Hole นั่นเอง

แสงเหนือที่อลาสก้า

เดือนไหนดี?

Fairbanks

Brooks Range on Dalton Highway

Anchorage & Seward

Mat-su Valley

Denali National Park

แสงเหนือ – พยากรณ์ล่วงหน้าได้ไหม?

วิธีการถ่ายภาพ "แสงเหนือ"

1

Location

2

Equipment

3

Shooting

Chasing Aurora